Περί κοπώσεως...

 

   «Την ώρα της ύστατης κόπωσης δεν υπάρχουν πια φιλοσοφικές ερωτήσεις. Ο χρόνος αυτός είναι ταυτόχρονα και χώρος και αυτός ο χωροχρόνος είναι μαζί και η ιστορία. Η βροχή που πέφτει πάνω στο σφυγμό του κουρασμένου έχει την ίδια αξία με το θέαμα του διαβάτη από την άλλη μεριά του ποταμού ενώ το κουρασμένο μου βλέμμα είμαι τώρα εγώ ο ίδιος»

Peter Handke, Περί Κοπώσεως

   Ο μύθος του Προμηθέα προσφέρεται επίσης να ερμηνευτεί ως αναπαράσταση του ψυχικού μηχανισμού του σημερινού ανθρώπου που χρησιμοποιεί βία εναντίον του και διεξάγει ένα εξοντωτικό πόλεμο εναντίον του εαυτού του. Και ο ίδιος φαντάζεται τον εαυτό του ελεύθερο είναι στην πραγματικότητα αλυσοδεμένος σαν τον Προμηθέα.

  Ο αετός, που τρέφεται με το συκώτι του που κάθε μέρα μεγαλώνει ξανά, είναι το alter ego του με το οποίο είναι σε πόλεμο. Έτσι γίνεται  κατανοητή η σχέση μεταξύ του Προμηθέα και του αετού όπου η σχέση με τον εαυτό καταλήγει σε μία σχέση της αυτοεκμετάλλευσης. Ο πόνος στο συκώτι και η ανικανότητα αντιμετώπισης του πόνου είναι η Κόπωση. Ο Προμηθέας κυριεύεται έτσι, ως υποκείμενο αυτοεκμετάλλευσης από μια Ατελείωτη Κούραση. 

 

  ~~~

Το αρχέτυπο της Κοινωνίας της Κούρασης

 

  Όταν τα αποθέματα της ενέργειας σου εξαντλούνται πριν ακόμα τελειώσουν οι καθημερινές σου δραστηριότητες είναι απαραίτητο να διερευνήσεις τα αίτια, αντιμετωπίζοντας την κατάσταση αυτή η οποία αναμφισβήτητα σου στερεί πολλά στο δίπτυχο της καλής διάθεσης – απόδοσης.

 Peter Handke

 Το πλήθος των λέξεων που υπάρχουν για να περιγραφούν όλα τα στάδια της κούρασης από τους υπερβολικά γρήγορους καθημερινούς ρυθμούς είναι η απόδειξη ότι αυτή είναι η «αρρώστια» της εποχής. Και που οδηγούν το «multitasking» και το τρέξιμο των  υψηλών επιδόσεων;

  Η εμμονή με την υπερκινητικότητα και η ολοένα και πιο έντονη τάση για πολλαπλές εργασίες προκαλούν διαταραχές καταθλιπτικής και νευρωτικής φύσης. Αυτές οι εκφράσεις αδιαθεσίας και «κούρασης» ερμηνεύονται ως προφανή συνέπεια της αδυναμίας του υποκειμένου να διατηρήσει τους ρυθμούς της αναγκαστικής υπερπαραγωγής. Αυτό συμβαίνει σε ένα πλαίσιο στο οποίο δεν υπάρχει πλέον ένα κοινωνικό μοντέλο που επιβάλλεται από το Έξω ή από τον Άλλο αλλά μάλλον το ίδιο το υποκείμενο που το έχει εισαγάγει και το έχει ενστερνιστεί.

  Εμείς ως ΚΟΦΙΨΥ γνωρίζουμε από πρώτο χέρι ότι η σύγχρονη κοινωνία μας ταλανίζεται από ένα ευρύ φάσμα ψυχικών παθήσεων όπως είναι η κατάθλιψη, η ΔΕΠΥ, το «burn-out» κ.ο.κ. 

Byung-Chul Han

  Σύμφωνα με τον Γερμανο-Ελβετό φιλόσοφο Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν (Byung-Chul Han) στο βιβλίο του «Η κοινωνία της κόπωσης» (Müdigkeitsgesellschaft), αυτή η κατάσταση οφείλεται στον καινοφανή χαρακτήρα των σύγχρονων κοινωνιών. Συγκεκριμένα αυτές δεν πειθαρχούν πλέον τα υποκείμενά τους αλλά παρέχουν τώρα τον μύθο της «θετικής ελευθερίας» όπου οι επιθυμίες και οι κλίσεις του ανθρώπου πραγματώνονται μόνο μέσα από την εργασία του.

 

 ~~~

Είμαστε πολύ κουρασμένοι για να αντιμετωπίσουμε την κούρασή μας

 

  Ως εκ τούτου η μετροπολιτάνικη ανθρώπινη ύπαρξη ως δυτικό και ανατολικό Πρόσωπο, βρίσκεται διαρκώς στο άγχος της υψηλής επίδοσης, απόδοσης και αξιολόγησης καθότι μόνο μέσα από αυτήν μπορεί να νιώσει την ύψιστη ολοκλήρωσή του, την πραγματική «ευτυχία». Πρόκειται δηλαδή για ένα «επιδοσιακό υποκείμενο», το οποίο «φθείρεται από τον εαυτό του. Είναι κουρασμένο και εξουθενωμένο από τον εαυτό του δηλαδή από τον πόλεμο που διεξάγει κατά του εαυτού του. Είναι ανήμπορο να βγει από τον εαυτό του, να εγκαταλείψει τον εαυτό του προς τον Αλλο ή προς τον Κόσμο και γαντζώνεται στον εαυτό του. Τελικά αυτό καταλήγει στη σκαφή και την κένωση του Εαυτού».

  Έτσι δυστυχώς ο σύγχρονος αδελφός μας πνίγεται από τα δικά του χέρια κάτω από το φως της αυτοβελτίωσης και της ψευδεπίγραφης ευτυχίας του νεοφιλελευθερισμού με αποτέλεσμα τον εκφυλισμό της ψυχικής υγείας του. Σε πρόσφατη έρευνα, το 35% των ανθρώπων δήλωσαν ότι είναι πολύ κουρασμένοι για να κάνουν αλλαγές στη διατροφή και τις δραστηριότητές τους και τελικά καταλήγουν σε έναν φαύλο κύκλο αυτοσαμποτάζ που η κούραση οδηγεί σε περισσότερη κούραση.

 ~~~

 Λίγο κουρασμένο χιούμορ

  Αν και το πεδίο που καλείται να καλύψουν οι πολλές λέξεις για την κούραση είναι τεράστιο και ίσως ακόμα να μη φτάνουν, ας δούμε τις βασικότερες από αυτές, όπως τις καταγράφει ο Guardian:

  Βαριά κούραση: Αυτό που το στόμα έχει μείνει μισάνοιχτο και δεν έχεις κουράγιο να το ξανακλείσεις. Το κεφάλι είναι βαρύ σαν μπάλα του μπόουλινγκ (!) και τα βλέφαρα μοιάζουν να έχουν άμμο. Νιώθεις ότι μέχρι και τα μαλλιά σου προσθέτουν βάρος στο είναι σου! 

  Κούραση από υπερβολικό άγχος: Η μοναδική λειτουργία που σας έχει απομείνει είναι η … καταστροφολογία. Οι μόνες σκέψεις που απασχολούν το μυαλό σας είναι «μαύρες»: Έρχεται η απόλυση, οι δικοί σας άνθρωποι ή θα αρρωστήσουν ή θα πεθάνουν και ο σύντροφός σας θα σας χωρίσει. Κάθε mail που έρχεται, ακόμα και αν είναι διαφημιστικό αποσμητικών, κάνει τα χέρια σας να ιδρώνουν.

 Υπαρξιακή κούραση: Το μόνο που αντέχετε να κάνετε είναι να ψελλίσετε τις λέξεις «είμαι τόσο κουρασμένος» αλλά και πάλι νιώθετε ότι η γλώσσα σας δεν έχει αρκετές λέξεις για να περιγράψει αυτό που σας συμβαίνει.

  Κούραση σαν τιμωρία: Αισθάνεσαι ότι κάποιος σε κλωτσάει κάθε δύο λεπτά και όλα θυμίζουν ξυλοδαρμό. Το τηλέφωνο που χτυπάει, ο εκτυπωτής, ο καφές που πρέπει να πιείτε όλα είναι ενοχλητικά. «Όλα μου φταίνε» σκέφτεσαι και θέλεις να κλάψεις.

  Κούραση που «θεραπεύεται» με το φαγητό: Η μόνη ανάγκη που θέλετε να ικανοποιήσετε είναι αυτή της πείνας. Τρως για να ξεκουραστείς. Τοστ, πατατάκια, επιδόρπιο και όλα αυτά μαζί. Τρως ακόμα και φιστίκια στα οποία είχες αλλεργία. Βασικά δεν σε νοιάζει, απλά τρως.
  Ηλίθια κουρασμένος: Ο εγκέφαλος σας μοιάζει με μπιζέλι. Δεν λειτουργεί. Εγκατέλειψε την προσπάθεια!
  Θυμωμένα κουρασμένος: Αν η ημέρα σας είχε soundtrack θα ήταν death metal. Η αύρα σου τρομάζει και τα λουλούδια, που δεν σε πλησιάζουν για να μην τα βρίσεις! Θυμίζεις πυρομαχικό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που παραμένει ενεργό.

  Κούραση στα όρια της παραίτησης: Αν κάπως μαγικά η δουλειά σας αποτελούσε από αύριο παρελθόν θα κλαίγατε από ευγνωμοσύνη. Ίσως η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι η λύτρωσή σας, μη χάνετε την ελπίδα σας!