Παχυσαρκία στο lockdown

Παχυσαρκία παιδιών και ενηλίκων στο lockdown*

  Ο περιορισμός λόγω της πανδημίας αύξησε την παχυσαρκία

Το στρες, η κοινωνική αποστασιοποίηση, η οικονομική πίεση και ο εγκλεισμός λόγω πανδημίας, σε συνδυασμό με τα χαμηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, φαίνεται ότι εντείνει το ήδη υπάρχον σοβαρό πρόβλημα της παχυσαρκίας, τόσο στους ενήλικες, όσο και στα παιδιά.

  Αισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης, ο περιορισμός στο σπίτι και το διαρκές άγχος ενδέχεται να επηρεάσουν τη διατροφική μας συμπεριφορά και να μας οδηγήσουν σε υπερκατανάλωση φαγητού με έντονες γεύσεις – γεγονός που σημαίνει ζάχαρη, αλάτι, επεξεργασμένες τροφές και πολλά κακά λιπαρά.

  Η αιτιολογία της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντική. Βασικές αιτίες της νόσου μπορεί να αποτελούν η κακή διατροφή, ο χαμηλός βαθμός άσκησης, ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η γενετική προδιάθεση.

  Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση παχυσαρκίας έχουν ενδοκρινικοί, ψυχολογικοί-ψυχιατρικοί και παθολογικοί παράγοντες. Επίσης, γονιδιακές βλάβες που επηρεάζουν τον υποθάλαμο (το εγκεφαλικό κέντρο ρύθμισης της ενεργειακής ισορροπίας) οδηγούν στην εμφάνιση παθολογικής μορφής παχυσαρκίας. Ωστόσο, και χρόνιες θεραπείες με ορισμένα φάρμακα (π.χ. αντικαταθλιπτικά, αντισυλληπτικά και στεροειδή/κορτιζόνη) σχετίζονται με πρόκληση παχυσαρκίας.

Τα διατροφικά λάθη

● Αντικαταστήσαμε τα χόρτα, τα όσπρια και τα φασολάκια με τηγανητές πατάτες, μακαρονάδες, χάμπουργκερς και σουβλάκια, ενώ τα μήλα, τις φράουλες και τα μούσμουλα, με παγωτά, σοκολατίνες και προφιτερόλ.

● Η σημαντική μείωση της σωματικής δραστηριότητας, ως αποτέλεσμα και σε συνδυασμό με τις ανέσεις της «ανάπτυξης»: Η ηλεκτρική σκούπα, οι ανελκυστήρες και, βέβαια, το τηλεκοντρόλ ευνόησαν τη συσσώρευση λίπους στο σώμα μας.

● Αυξήσαμε τη χρήση των ιδιωτικών και δημόσιων μέσων μεταφοράς, οπότε περπατάμε λιγότερο, χωρίς να έχουμε αντικαταστήσει αυτή τη δραστηριότητα με κάποια άλλη, π.χ. με τρέξιμο, γιόγκα ή κολύμπι. Αντίθετα, γεμίσαμε τον ελεύθερο χρόνο μας με καναπέ, τηλεόραση, πατατάκια και σκληρά ποτά.

Η παχυσαρκία μέσα στην Ελληνική οικογένεια

  Βασικό αίτιο για το αν είναι κάποιος υπέρβαρος ή παχύσαρκος, είναι η σημαντική μείωση της σωματικής δραστηριότητας και η αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων υψηλής θερμιδικής αξίας. Αρνητική επίδραση έχουν και οι αλλαγές προς το χειρότερο της ποσότητας, του τρόπου και του είδους του φαγητού.

  Παλαιότερα η ελληνική οικογένεια κατανάλωνε μαγειρευτό φαγητό, σε τακτές ώρες και σε υπολογισμένες μερίδες. Τα λαχανικά και τα όσπρια –μαγειρεμένα με ελαιόλαδο– ήταν το συνηθισμένο κυρίως γεύμα, ενώ το φρούτο αποτελούσε το επιδόρπιο. Για πολλούς πλέον όλα αυτά φαντάζουν αδιανόητα.

Παχυσαρκία και κορονοϊός

  Ερευνητές του University of Copenhagen και του Aarhus University προειδοποιούν, σε έκθεση που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Reviews Endocrinology, ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας μπορεί να εκτοξευθούν λόγω των στρατηγικών περιορισμού της εξάπλωσης της πανδημίας COVID-19.

  Επιπρόσθετα, σύμφωνα με πρόσφατες ιατρικές μελέτες, τα άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος μεγαλύτερο από 30 είναι εκείνα που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα, αν προσβληθούν από τον κορονοϊό. Όταν, δε, ένα παχύσαρκο άτομο προσβληθεί από κορονοϊό, έχει αυξημένες πιθανότητες να νοσηλευτεί, όχι μόνο σε νοσοκομείο, αλλά και σε ΜΕΘ. Επιπρόσθετα, η παχυσαρκία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου από COVID-19.

Ο κίνδυνος

- Εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων (υπέρταση, στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά επεισόδια), καθώς και ενδοκρινικών διαταραχών, με κυριότερο τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου.
- Η πλειοψηφία των παχύσαρκων ατόμων πάσχουν από το μεταβολικό σύνδρομο, έναν συνδυασμό παθήσεων, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία και η μη αλκοολική ηπατική νόσος.
- Η παχυσαρκία επιβαρύνει σημαντικά και το αναπνευστικό σύστημα (δύσπνοια προσπάθειας, χαμηλά επίπεδα οξυγόνωσης και υπνική άπνοια). Άλλες επιπτώσεις της νόσου στην υγεία είναι η λιπώδης εκφύλιση ήπατος, πέτρες στη χολή, παγκρεατίτιδα, υπογονιμότητα, φλεβική ανεπάρκεια και ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως του μαστού, του προστάτη, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου κ.ά.

~~~

* Το κείμενο αυτό δεν θα ήταν δυνατόν να γραφεί αν δεν είχαμε υπ' όψη το άρτιο άρθρο της κας Έλενας Κιουρκτσή και τις επιστημονικές πληροφορίες από τον Παθολόγο-Κλινικό Διατροφολόγο Θεόδωρο Τσίγκρη MD, CD, RD.

Επιστολή ΠΟΣΟΨΥ: Συγκρότηση και ορισμός μελών για Μόνιμη Επιτροπή για την ψυχική υγεία

Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία ( ΠΟΣΟΨΥ )

 

ΠΡΟΣ: κα. Ζ. Ράπτη, Υφυπουργό  Ψυχικής υγείας

ΘΕΜΑ:  «Συγκρότηση και ορισμός μελών στη Μόνιμη Επιτροπή για την παρακολούθηση της υλοποίησης του σχεδιασμού για την Ψυχική Υγεία»

ΑΔΑ: ΨΔ52465ΦΥΟ-ΞΡ7 /27.04.2021

Αθήνα 

Αρ. Πρωτ.: 39

Αξιότιμη Κυρία Ράπτη

   Με έκπληξη διαπιστώνουμε την μη συμπερίληψη εκπροσώπου της Ομοσπονδίας μας στη νεοσυσταθείσα Μόνιμη Επιτροπή για την παρακολούθηση της υλοποίησης του σχεδιασμού για την Ψυχική Υγεία, καίτοι η Ομοσπονδία μας εκπροσωπούνταν στην αντίστοιχη Επιτροπή η οποία αντικαταστάθηκε «εν μια νυκτί» από την παρούσα χωρίς λόγο, αιτία και ενημέρωση των μελών της.

   Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία (ΠΟΣΟΨΥ) αποτελεί τη συνένωση όλων των Συλλόγων Οικογενειών και Φίλων για την ψυχική υγεία, των Συλλόγων ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία και των μικτών Συλλόγων Οικογενειών και Ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, σε ενιαίο νομικό πρόσωπο.

   Ως ο μοναδικός δευτεροβάθμιος κοινωνικός εταίρος που εκπροσωπεί τους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και τις οικογένειές τους που διαβιούν στην κοινότητα ανά την επικράτεια, θεωρούμε τη μη- συμπερίληψη εκπροσώπου της ΠΟΣΟΨΥ στη νέα Επιτροπή σοβαρή παράλειψη, που αγγίζει τα όρια της απαξίωσης της Ομοσπονδίας, και γεννά εύλογα ερωτηματικά:

· Γιατί δεν συμπεριλήφθηκε εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας?

· Πώς έγινε η επιλογή των μελών? Από ποιόν? Με ποια κριτήρια?

· Γιατί δεν ενημερωθήκαμε ως Ομοσπονδία για τη σύσταση της Επιτροπής?

· Γιατί δεν μας ζητήθηκε να ορίσουμε εκπρόσωπο?

   Στα πλαίσια της χρηστής διακυβέρνησης η διαφάνεια και η συμμετοχή αποτελούν δύο από τα κύρια συστατικά της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους κυβερνώντες.

   Ενέργειες του τύπου «αποφασίζω και διατάζω» είναι χαρακτηριστικά συστημάτων ψυχικής υγείας που κανένας στη χώρα δεν θέλει ούτε να θυμάται ούτε να (ξανα)βιώνει.

   Οι υποχρεώσεις της χώρας που απορρέουν από τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες πρέπει να συνάδουν με το μότο «Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς».

   Εν αναμονή της άμεσης πρόσκλησης προς την Ομοσπονδία μας να ορίσει εκπρόσωπο και της σχετικής τροποποίησης της από 27.04.2021 Υπουργικής Απόφασης.

 

Με εκτίμηση

Αικατερίνη Νομίδου 

Πρόεδρος

Γεώργιος Λιγγερίδης 

 Γ. Γραμματέας

Ελ. Βενιζέλου 236, ΤΚ 16341, Ηλιούπολη 
Τηλ./Fax: 210 99 48 098
www.posopsi.gr - posopsi@gmail.com - https://www.facebook.com/posopsi/

Χρόνια Πολλά!

Χριστός Ανέστη!

το Ιερό της Μονής της Χώρας των Ζώντων 

στην Κωνσταντινούπολη - Ινσταμπούλ

(Παλαιότερη φωτογραφία) 

 Χρόνια Πολλά!

με Αδελφική Αγάπη από την

ΚΟΦΙΨΥ

ΚΙΝΗΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ 
ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Συγχωρητικότητα & Ψυχική Κόπωση

 

 

Συγχωρητικότητα, μια στρατηγική για το ξεπέρασμα καθηλωτικών εμπειριών;

 

   Είναι φυσικό να είμαστε επιφυλακτικοί/ές και να κοντοστεκόμαστε μπροστά σε ό,τι καινούργιο. Όλοι και όλες μας έχουμε μπουχτίσει από τόσα πολλά μηνύματα και προτάσεις για αλλαγές, καινούργια πρότυπα και άλλους προσανατολισμούς, ποικίλες περιπλανήσεις και διαδρομές*. Υποσχέσεις ενός φαντασιακού βίου που ενώ μας "μπουκώνουν" σε βαθμό πνευματικής κόπωσης πάντα στο τέλος το υπόλοιπο είναι μηδέν: προσπέραση και ένα αφόρητο υπαρξιακό κενό. 
  Πως προχωρούμε λοιπόν;
  Πάμε μπροστά με την αβεβαιότητα των παραπάνω νεωτερικών υποσχέσεων, αρκεί απλά να υποκλιθούμε σε οτιδήποτε είναι περιτυλιγμένο με την Νέα Οπτική; και πως διαχειριζόμαστε το τεράστιο ψυχικό κόστος της;
   Έτσι είναι μοιραίο να στραφούμε στο εμπειρικό απόθεμά μας, που όλοι κουβαλούμε για να αφουγκραστούμε, για να στοχαστούμε, να μάθουμε. 

   Μήπως ήρθε ο καιρός να ανατρέξουμε και στις γόνιμες απαντήσεις του κοινού παρελθόντος μας;

   Όχι στο παρελθόν που αναβιώνει ως αυτοσκοπός αλλά αυτό που μας ενώνει και μας παραπέμπει στο μέλλον αποκαλυπτικά & προς τις πολύτιμες πηγές που μας διατίθενται. Μήπως ήρθε η ώρα να αναστήσουμε ιδέες και αξίες που περιφρονήσαμε; σαν αυτές που ενώ στην παράδοση του τόπου μας θεωρούνται δεδομένες και ξεχασμένες, σήμερα αποδεικνύονται σύγχρονες, λειτουργικές και διαχρονικές επιβεβαιωμένες & μέσα από την επιστήμη;

   Σ' αυτό το σημείο μας έρχεται η πρόταση της συγχώρησης από μια παλιά αλλά και τόσο σύγχρονη έννοια.

 Πρακτικές εφαρμογές μιας διαχρονικής αρετής

   Θα πραγματευθούμε την ψυχολογική διάσταση της συγχωρητικότητας, η οποία σχετίζεται με την αντικατάσταση των αρνητικών συναισθημάτων όπως της μνησικακίας, του μίσους, του θυμού, της ενοχής, του άγχους και του φόβου με θετικά συναισθήματα, όπως η γενναιοδωρία, η συμπόνια, η καλοσύνη, η ενσυναίσθηση ή/και η αγάπη προς τον αδικήσαντα.
  Βασική θέση είναι ότι η συγχωρητικότητα δεν ταυτίζεται με τη συμφιλίωση.΄Ομως σχετίζεται άμεσα με την αλλαγή της οπτικής προς τον δράστη και τα κίνητρά του. 

 

Συγχώρηση & υγεία

 Η συγχώρηση συνδέεται θετικά με συμπεριφορές υγείας. Η θετική επίδρασή της στην υγεία ξεκινά με τα αισθήματα που προκαλεί όπως την ευτυχία, την χαρά, τον ενθουσιασμό και την ικανοποίηση. Πρόκειται για τα βασικά στοιχεία που ενισχύουν την λειτουργικότητα του ανοσοποιητικού και μειώνουν την αρτηριακή πίεση. Επίσης, τα θετικά συναισθήματα σχετίζονται άμεσα με την υιοθέτηση Συμπεριφορών Υγείας, την προαγωγή της ψυχικής ανθεκτικότητας και των κοινωνικών σχέσεων κατ’ επέκταση την προστασία από την κατάθλιψη.
   Στόχος της συγχωρητικότητας είναι η Απαλλαγή από τη Μνησικακία. Αυτή η έννοια είναι συνδεδεμένη με αρνητικά συναισθήματα όπως τον θυμό, την εχθρότητα, την πικρία, τον φόβο. Έρευνες έχουν αποδείξει την άμεση συσχέτιση της μνησικακίας με τη διαταραχή του χρόνιου stress, η οποία αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για την υγεία. Επίσης η Άρνηση της Συγχώρησης συσχετίζεται με την εμμονή, τον ιδεομηρυκασμό και τα αρνητικά συναισθήματα εν γένει. Επιπλέον επιδρά με αϋπνία και κόπωση.

  
  Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 αρκετοί κοινωνικοί επιστήμονες και ψυχολόγοι,  προσπαθούν να κατανοήσουν την συγχωρητικότητα προκειμένου να ενταχθεί σε εφαρμογή σε καθημερινή κοινωνική βάση. Έχουν δημοσιευτεί εκατοντάδες έρευνες που δείχνουν ότι η συγχωρητική πρακτική συνδέεται άμεσα με συναισθηματική και πνευματική θεραπεία του ατόμου και συμβάλλει στην σταθερότητα για ειρηνικές κοινότητες. Οι πρακτικές και θεραπευτικές επιδράσεις της συγχώρησης αποδεικνύονται ευεργετικές σε διάφορα πλαίσια, προσωπικά και κοινωνικά, όπως σε ανθρώπους που υποφέρουν από μετατραυματικό στρες, σε θύματα πολέμου, ρατσισμού, κακοποίησης, βίας και φυσικά σχολικού εκφοβισμού. Ο σύνδεσμος ανάμεσα στη Συγχώρηση και στην Υγεία οδήγησε και σε νέες έρευνες που αφορούν στη φυσική κατάσταση ενός ατόμου και αποδεικνύουν ότι η εφαρμογή της συγχωρητικότητας ελαττώνει τη βαρύτητα των καρδιακών νοσημάτων, παρατείνει τη ζωή των καρκινοπαθών και προετοιμάζει για έναν πιο ήρεμο θάνατο.
  Τα τραυματισμένα συναισθήματα όταν δεν λυθούν με υγιή τρόπο, μεταφέρουν το ανεπίλυτο πρόβλημα και τραυματίζουν στην συνέχεια και τις σχέσεις. Η οργή και ο θυμός μπορούν να μετατεθούν παραγνωριστικά  σε μη εμπλεκόμενα πρόσωπα που δεν έχουν σχέση με την αρχική αδικία. Για παράδειγμα, ένα παιδί που στερήθηκε την αγάπη της μητέρας του, μπορεί να θέλει να τιμωρήσει τον/ην αδελφό/ή του, ο/η αδελφός/ή με τη σειρά του/της να μεταφέρει την στρεβλή θεώρηση και αντιμετώπιση της πραγματικότητας προς τον/την συμμαθητή/ήτριά του/της. Ή ακόμη, ο στερημένος/η συναισθηματικά από τη γονεϊκή αγάπη γιος ή κόρη, αν δεν αποκαταστήσουν υγιώς μέσα τους τα συναισθήματα αυτής της στέρησης, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επαναλάβουν το ίδιο στα δικά τους παιδιά, όταν δημιουργήσουν δική τους οικογένεια. Έχουμε εδώ το φαινόμενο του “ντόμινο” δηλαδή της μετάθεσης μέσω της παραγνώρισης με τις επακόλουθες επιπλοκές στην ψυχική και φυσική υγεία μας.

Η συγχωρητικότητα είναι μία διαδικασία και όχι ένα συμβάν 

   Είναι μία υποκειμενική κατάσταση που όταν συνειδητοποιείται η προσβολή, ακολουθείται από ως επί το πλείστον από μία «αυτόματη» συναισθηματική αντίδραση που αμέσως δίνει τη θέση της σε μια ελεγχόμενη διαδικασία που περιλαμβάνει συμπόνια και συγχώρηση. Ταυτόχρονα τα αρνητικά συναισθήματα όπως ο φόβος, η ανησυχία ο θυμός και τέλος η μνησικακία ακυρώνονται πριν οδηγήσουν σε διαφορετικές συμπεριφορές της αποφυγής ή ανταπόδοσης της προσβολής αντίστοιχα. 

 

Πως συγχωρούμε

 

Οι επικρατούσες απόψεις στην ψυχοθεραπευτική είναι δύο.

-Η πρώτη αφορά την απόφαση ελέγχου και την συνακόλουθη τροποποίηση της συμπεριφοράς μας. Αυτή είναι η Συγχώρηση κατόπιν Απόφασης (decisional forgiveness).
-Η άλλη άποψη είναι μια πολύπλευρη και απαρτιωμένη συναισθηματική εμπειρία συγχώρησης που αφορά στην τροποποίηση. Δηλαδή στην μεταστροφή γνωμών, συναισθημάτων και κινήτρων, η Αισθηματική Συγχώρηση (emotional forgiveness).

 

 

 

Η Συγχώρεση διδάσκεται;

   Η Διδασκαλία της Συγχώρησης στα σχολεία είναι μια πρόταση η οποία βασίζεται σε εκτενείς έρευνες του Πανεπιστημίου του Wisconsin στο Madison των ΗΠΑ, αλλά και άλλων Πανεπιστημίων διεθνώς. Εστιάζει στους ανθρώπους και στις σχέσεις παρά στην τιμωρία και την ποινή. Στηρίζεται στην ακράδαντη πίστη ότι η συγχωρητικότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μια στρατηγική αντιμετώπισης από άτομα που έχουν υποστεί προσβολή, απόρριψη, αδικία, βία, εκφοβισμό. Προσφέρει νέα πρότυπα και καινούργια μονοπάτια αντιμετώπισης των ανθρωπίνων σχέσεων, ειδικότερα μέσα στον χώρο του σχολείου, το οποίο αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας.
  Πίσω από τα καθημερινά παραδείγματα μίσους και αδικίας κρύβονται ιστορίες πραγματικών ανθρώπων, των οποίων ο πόνος από τα τραύματα που υπέστησαν είναι τόσο βαθύς, που η πρόταση της συγχώρησης γι’ αυτούς δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο μια ουτοπία. Παρ’ όλα αυτά τόσο οι πνευματικοί ηγέτες, όσο και οι κοινωνικοί επιστήμονες επιμένουν συστηματικά ότι η συγχώρηση είναι η μόνη λύση πάνω στην οποία μπορεί να βασιστεί μια κοινωνία και που δίνει ελπίδα για το μέλλον.

Ο Γονιός που Συγχωρεί

 

Η Συγχώρηση στην Παράδοσή μας

  Στους Αρχαϊκούς χρόνους οι κώδικες τιμής στην περίπτωση που αψηφούσε κάποιος έναν Ικέτη -τον συνάνθρωπο που ζητά έλεος- ήσαν εξαιρετικά αυστηροί σε σημείο που αν τους παρέβαινες έχανες την υπόληψή σου ως άνθρωπος. Ο ικέτης ήταν ένα απελπισμένο πρόσωπο το οποίο είχε παραβιάσει κάποιο ηθικό ή πολιτικό νόμο ή είχε διαπράξει κάποιο έγκλημα και ζητούσε συγχώρεση με την προστασία του Ικέσιου Δία.

   Για να γίνει κάποιος ικέτης και να ζητήσει ασυλία, συγχώρεση ή έλεος έπρεπε να δείξει τη απελπιστική του θέση. Κρατώντας στα χέρια του ένα κλαδί ελιάς τυλιγμένο με άσπρο μαλλί προβάτου δημιουργούσε το πολύ ισχυρό σύμβολο που ονομαζόταν Ικετηρία. Κατόπιν κατέφευγε σε έναν ναό και άφηνε την Ικετηρία στον βωμό του. Εναλλακτικά είχε την δυνατότητα να αφήσει το πανίσχυρο σύμβολο στην εστία του σπιτιού κάποιου ισχυρού άνδρα και να ζητήσει την συδρομή του.

  Αν ο τοπικός άρχοντας ή ο ιδιοκτήτης του σπιτιού δυσκολευόταν να δεχτεί την ικεσία, τότε ο ικέτης γονάτιζε μπροστά του και του ακουμπούσε με τα γένια του τα γόνατα. Αν γινόταν δεκτή η ικευτική θέση του έπαιρνε πίσω την Ικετηρία περιμένοντας κάποιο δικαστήριο να εκδικάσει την υπόθεσή του επιδεικνύοντας έλεος. Αν τελικά κάποιος αψηφούσε έναν ικέτη, κινούσε την οργή των θεών. Ο ικέτης θεωρούνταν ιερό πρόσωπο και κανείς δεν μπορούσε να τον βλάψει. Αυτή η οργή ονομαζόταν Άγος.

   Στις εκκλησίες τελείται ένας πολύ ξεχωριστός εσπερινός που διαφέρει απ όλους τους άλλους της Μεγάλης Τεσαρακοστής. Πρόκειται για τον Εσπερινό της Συγνώμης, ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στους αρχικούς κατανυκτικούς εσπερινούς αυτής της περιόδου και γίνεται μόνο το απόγευμα της Κυριακής της Τυροφάγου. 

   Χαρακτηρίζουμε κατανυκτικούς τους εσπερινούς της Τεσσαρακοστής επειδή στη διάρκεια τους ψάλλονται κατανυκτικά τροπάρια από το Τριώδιο, που το περιεχόμενό τους διαποτίζεται από βαθιά συναίσθηση της απόκλισης από τις επιταγές ενός ορθού και αδελφικού βίου. Περιλαμβάνει την απαλλαγή από αισθήματα αμαρτωλότητας μέσω μιας διαδρομής συνειδητοποίησης με μετάνοια και θερμή ικεσία για άφεση αμαρτιών. 

   Ο Εσπερινός της Συγνώμης διαφέρει διότι οι κοινωνοί συναδελφώνονται, ζητώντας συγχώρεση ο ένας από τον άλλο ώστε να πορευθούν στην Σαρακοστή που ξεκινά καθαροί και απαλλαγμένοι από τα βάρη πράξεων και λόγων που πλήγωσαν. Το τελετουργικό περιλαμβάνει πολύ αποτελεσματικές πρακτικές ψυχικής ελάφρυνσης αναγόμενες στο Θεϊκό Υψηλό όπου στο τέλος του, οι πιστοί ομνύουν ασπαζόμενοι το Ιερό Ευαγγέλιο και ζητούν συγνώμη από τον ίδιο τον Δημιουργό τους. 

 

 

Η Φιλοσοφία της Συγχώρησης στο μακροκοινωνικό πεδίο 

   Ο Ντερριντά στην διάλεξή του που έγινε στην Αθήνα το 1997, έθεσε τους όρους για την πράξη της συγχώρησης. Συνοπτικά:

α) Είναι απροϋπόθετη, δηλαδή υπερ-ηθική, χωρίς κανόνες, και εκχωρείται χωρίς όρους, χωρίς να είναι εκ των προτέρων απαραίτητη η αίτηση συγχώρησης, 

β) Γιαυτό και συγχωρεί μόνο το ασυγχώρητο, αυτό πού αδυνατούμε να συγχωρήσουμε, ακόμη και αν το θέλουμε. 

γ) Αντίθετα η υπό προϋποθέσεις συγχώρηση –σχετική και ηθική– εκχωρείται υπό τον όρο ο αδικητής να έχει ζητήσει προηγουμένως συγχώρηση από το θύμα του. 

δ) Η απροϋπόθετη συγχώρηση, είναι ξένη, ετερογενής προς την τάξη του δικαίου και της πολιτικής και είναι αδύνατον να στηρίξει κανείς το δίκαιο και την πολιτική. Ωστόσο η υπό προϋποθέσεις συγχώρηση εμφανίζεται σε αυτή την τάξη με άλλα, συναφή ονόματα και υπό πολλές μορφές.  

 

Η σκέψη του Ντερριντά προχωρεί και πραγματεύεται τα προβλήματα που εγείρουν η αμνηστία, η παραγραφή, το απαράγραπτο, το Άουσβιτς (η Σοά), η καινοφανής έννοια του εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, το κυριαρχικό δικαίωμα απονομής χάριτος, ο παγκόσμιος εκθεατρισμός της αίτησης συγχώρησης από αρχηγούς κρατών και από την Εκκλησία (για τα εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί εναντίον άλλων κρατών ή εθνοτήτων), το απαρτχάιντ, η προσφυγή στη συγχώρηση εν είδει αμνηστίας εν όψει της εθνικής συμφιλίωσης. 

 

 

Όλοι πληγώνουμε και πληγωνόμαστε 

  Η συγχώρηση μπορεί να θεραπεύσει και τα πιο βαθιά τραύματα. Μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση σχέσεων που φαίνονται να έχουν θραυστεί ανεπανόρθωτα. Μπορεί να αναβιώσει μια τραυματισμένη αγάπη προς κάποιον που μας πλήγωσε. Μπορεί να επαναφέρει την αγάπη στην καρδιά ακόμα και αν ο άλλος αρνείται αυτό το δώρο, για δικούς του λόγους. Σταματά τον φαύλο κύκλο του μίσους και της αντεκδίκησης.             

  Αναδεικνύει την συνθετότητα, την πληρότητα και την αξία του Προσώπου διαφοροποιώντας το από το Άτομο. Μας εξυψώνει προς τους άλλους που μας πλήγωσαν, στον εαυτό μας και στην κοινότητα εν γένει. Μας βοηθάει να ξεκαθαρίσουμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης όπου υπάρχει και να κατανοήσουμε την ανθρώπινη ευαλωτότητα. Όλοι πληγώνουμε και πληγωνόμαστε. Συνειδητοποιώντας ότι και εμείς πληγώνουμε τους άλλους, μπορούμε πιο εύκολα να κατανοήσουμε και να συγχωρήσουμε αυτούς που μας πλήγωσαν.

* Πόνημα που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο πολιτισμού, επιστήμης και τέχνης "Αντίφωνο" με τίτλο "Οι δύο Ελλάδες" του βραβευμένου Ελληνιστή και μέλους της ΚΟΦΙΨΥ, κου Θεόδωρου Παντούλα. 

 

Πηγές:

- Από το βιβλίο "Σύγκρουση και Συνύπαρξη" (Γαλίτη, 2017 Εκδόσεις Γρηγόρη).

- "Συγχωρείν – Το ασυγχώρητο και το απαράγραπτο" διάλεξη που εκφώνησε ο Ντερριντά στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών τον Δεκέμβριο του 1997

- ΕΨΕ περιοδικό, Τόμος 28 Τεύχος 4 "Οι σχέσεις της συγχωρητικότητας με την ψυχική υγεία και την ψυχοθεραπεία", Κ.Θ. Κιούλος, Ζ.Χ. Αλεξανδρή, Α.Θ. Κιούλου, Ι.Δ. Μπεργιαννάκη. (σελίδα 349)]

- Πρόγραμμα "Αγωγή στη Συγχώρηση". Εκδήλωση-συζήτηση της 4ης Φεβρουαρίου 2021. Μπορείτε να δείτε την εκδήλωση εδώ

- Wikipedia - free online encyclopedia

 

από την ΚΟΦΙΨΥ

Ευάγγελος Άκης Ασπρογέρακας

Μέρες Αντιπελάργησης...

  Όταν πια ο πατέρας γέρασε και δεν μπορούσε να
αυτοεξυπηρετηθεί, ο γιος του -ο αγέρωχος Σπαρτιάτης
πολεμιστής- πήρε μια κουβέρτα, τον έβαλε μέσα και τον κουβάλησε στα χέρια μέχρι τον Καιάδα. Ήταν για να τον αφήσει εκεί, να πεθάνει από πείνα και δίψα όπως πάντοτε γινόταν μέχρι τότε. Το ίδιο θα γινόταν κι αυτή τη φορά. Κάποτε φθάσανε επάνω και εκείνος τον απόθεσε στην απλωσιά, τον αποχαιρέτησε και έκανε να φύγει.
   Όμως κατά πως απομακρυνόταν, τον πρόλαβε η φωνή του πατέρα: "Γιε μου, πάρε πίσω την κουβέρτα! Θα την χρειαστεί ο γιος σου για να κουβαλήσει εσένα, όταν έρθει η ώρα".
  O γιος κοντοστάθηκε. Κάτι ένοιωσε να σπάει μέσα του. Ήταν η κακή παράδοση που άσκεφτα υπηρετούσε. Άφησε την καλή καρδιά του να ακούσει εκείνα τα λόγια, έστρεψε αμέσως πίσω και ξανακουβάλησε τον γέροντα πατέρα του στην πόλη, μπροστά στα μάτια των έκπληκτων συμπολιτών του.
   Έτσι λένε πως καταργήθηκε η θανάτωση των ηλικιωμένων στον Καιάδα.

Ο πελαργικός πολιτισμός 

 

   Aφορά την φροντίδα των νέων πελαργών στους ηλικιωμένους γονείς τους. Η πρώτη μαρτυρία σώζεται από τον ένα από τους τρεις προστάτες της παιδείας, τον Μέγα Βασίλειο*. Ο φιλόσοφος Πατέρας παρατήρησε και κατέγραψε τη φροντίδα με την οποία οι νεαροί πελαργοί πρόσεχαν τους γηραιότερους. Ο Μέγας Βασίλειος που ήταν "μανούλα" στο να αναδεικνύει τις αλληλέγγυες και αγαπητικές πράξεις των όντων, μας αφηγείται:
  "Οι πελαργοί, όταν ο γονιός τους γυμνωθεί τελείως από τα φτερά -επειδή όταν γεράσει αυτά αρχίζουν και πέφτουν- τον βάζουν ανάμεσά τους και τον αγκαλιάζουν με τα δικά τους φτερά. Μάλιστα μαδούν τα φτερά τους για να τον ζεστάνουν με αυτά. Και του ετοιμάζουν άφθονο φαγητό και τον βοηθούν όσο είναι δυνατόν όταν πρέπει να πετάξει, σηκώνοντάς τον απαλά, με τη φτερούγα τους, πότε ο ένας εκ δεξιών και πότε ο άλλος εξ αριστερών. Και τούτο είναι πασίγνωστο, ώστε μερικοί την ανταπόδοση των ευεργεσιών να την ονομάζουν Αντιπελάργηση."

 

Οι πελαργοί είναι ανθρωπόφιλα, μονογαμικά και μεταναστευτικά πουλιά. Όταν ζευγαρώσουν, το αρσενικό με το θηλυκό διατηρούν τον δεσμό τους τις περισσότερες φορές παντοτινά

 

   Κατ' αυτόν τον πελαργικό και χριστιανικό τρόπο, προέκυψε η ίδρυση και λειτουργία του Κοινωνικού & Φιλανθρωπικού συστήματος, του Πτωχοκομείου ή Βασιλειάδας, που για να φτιάξει κάμποσα τέτοια η Δυτική Ευρώπη, χρειάστηκε να περιμένει ακόμη χίλια χρόνια μέχρι κοντά στην Αναγένηση. Αυτό ήταν και το πρώτο κέντρο περίθαλψης και φροντίδας των ασθενέστερων κοινωνικά ατόμων, αρχή και μήτρα πολλών ομοειδών οργανισμών που δημιουργήθηκαν εκείνη την εποχή στις περισσότερες επισκοπές. Δηλαδή ενός μεγάλου δικτύου δομών, που ακολούθησαν και παρέμειναν ενεργές για αιώνες μετά την κοίμησή του, στα τέλη του τρίτου μ.Χ. αιώνα.

  Η Βασιλειάδα υπήρξε ένας πρότυπος οίκος για τη φροντίδα των ξένων, την ιατρική περίθαλψη των φτωχών άρρωστων αλλά και την επαγγελματική κατάρτιση των ανειδίκευτων.

     φωτογραφίες: Ετοιμόρροπη φωλιά πελαργών επί στύλου ηλεκτροδότησης στην Στυλίδα. Επιχείρηση διάσωσης νεογνών και αντικατάστασή της φωλιάς από συνεργείο ΔΕΗ. Ο δημόσιος φορέας ενέργειας, τοποθετεί πάνω στους στύλους κατάλληλα καλάθια όπου τα πουλιά στη συνέχεια φτιάχνουν τις φωλιές τους: Πρόγραμμα "Πελαργός".

 

Ο πελαργικός νόμος

 

   Είναι η ανταπόδοση των τροφείων από τα φιλόστοργα παιδιά προς τους γεννήτορες τους: Ο αντιπελαργισμός. Αυτό που με σύγχρονους όρους λέμε ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα και που τελευταία στην Ελλάδα της συνεχιζόμενης μνημονιακής κρίσης, ελλείψει των παραπάνω, πασχίζουμε πελαργικά να αναβιώσουμε έννοιες όπως αλληλεγγύη, φιλανθρωπία, ΚΟΦΙΨΥ** κα.

 

 

 

 

Φωτογραφία: Δήμος Ιωαννίνων. Εντατικές επισκευές στην φωλιά των πελαργών που φιλοξενείται στο παραδοσιακό κτήριο ώστε να είναι έτοιμη πριν έλθουν τα αποδημητικά πουλιά.

 

 

 

*Μέγας Βασίλειος: Το ενδιαφέρον του και για τα ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα του λαού, αναδεικνύεται στις επιστολές του με αριθμούς 104, 110, 84, 86, 107-109. Σύμφωνα με αυτές προσπαθούσε να λύσει και τα προβλήματα των εργαζομένων στα ορυχεία του Ταύρου της Μικράς Ασίας εκτός των ορφανών, αδικημένων, ασθενών και απόρων. Καθιέρωσε τη διανομή αγαθών - τρόφιμα, ρούχα, χρήματα- και κάθε είδους βοήθειας σε φτωχές οικογένειες, άπορους κ.λπ.

 

**ΚΟΦΙΨΥ: Το λελέκι του Αισώπου. Αφού τον κούρασαν τον Δία οι βάτραχοι ζητώντας του επίμονα έναν θεό-βασιλιά, αυτός τους ξεφορτώθηκε παραγγέλλοντας τους να λατρεύουν ένα κούτσουρο. Μετά από λίγο ξαναπήγαν στον Δία με παράπονο γιατί το κούτσουρο δεν τους ικανοποιεί και του ζήτησαν κάτι άλλο, κάτι που να τους εμπνέει πιο πολύ. Αηδιασμένος ο Δίας από την ανοησία τους, τους έστειλε για βασιλιά ένα λελέκι. Κι αυτό τους αποδεκάτισε...

πηγή: wikipedia