Παχυσαρκία στο lockdown

Παχυσαρκία παιδιών και ενηλίκων στο lockdown*

  Ο περιορισμός λόγω της πανδημίας αύξησε την παχυσαρκία

Το στρες, η κοινωνική αποστασιοποίηση, η οικονομική πίεση και ο εγκλεισμός λόγω πανδημίας, σε συνδυασμό με τα χαμηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, φαίνεται ότι εντείνει το ήδη υπάρχον σοβαρό πρόβλημα της παχυσαρκίας, τόσο στους ενήλικες, όσο και στα παιδιά.

  Αισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης, ο περιορισμός στο σπίτι και το διαρκές άγχος ενδέχεται να επηρεάσουν τη διατροφική μας συμπεριφορά και να μας οδηγήσουν σε υπερκατανάλωση φαγητού με έντονες γεύσεις – γεγονός που σημαίνει ζάχαρη, αλάτι, επεξεργασμένες τροφές και πολλά κακά λιπαρά.

  Η αιτιολογία της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντική. Βασικές αιτίες της νόσου μπορεί να αποτελούν η κακή διατροφή, ο χαμηλός βαθμός άσκησης, ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η γενετική προδιάθεση.

  Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση παχυσαρκίας έχουν ενδοκρινικοί, ψυχολογικοί-ψυχιατρικοί και παθολογικοί παράγοντες. Επίσης, γονιδιακές βλάβες που επηρεάζουν τον υποθάλαμο (το εγκεφαλικό κέντρο ρύθμισης της ενεργειακής ισορροπίας) οδηγούν στην εμφάνιση παθολογικής μορφής παχυσαρκίας. Ωστόσο, και χρόνιες θεραπείες με ορισμένα φάρμακα (π.χ. αντικαταθλιπτικά, αντισυλληπτικά και στεροειδή/κορτιζόνη) σχετίζονται με πρόκληση παχυσαρκίας.

Τα διατροφικά λάθη

● Αντικαταστήσαμε τα χόρτα, τα όσπρια και τα φασολάκια με τηγανητές πατάτες, μακαρονάδες, χάμπουργκερς και σουβλάκια, ενώ τα μήλα, τις φράουλες και τα μούσμουλα, με παγωτά, σοκολατίνες και προφιτερόλ.

● Η σημαντική μείωση της σωματικής δραστηριότητας, ως αποτέλεσμα και σε συνδυασμό με τις ανέσεις της «ανάπτυξης»: Η ηλεκτρική σκούπα, οι ανελκυστήρες και, βέβαια, το τηλεκοντρόλ ευνόησαν τη συσσώρευση λίπους στο σώμα μας.

● Αυξήσαμε τη χρήση των ιδιωτικών και δημόσιων μέσων μεταφοράς, οπότε περπατάμε λιγότερο, χωρίς να έχουμε αντικαταστήσει αυτή τη δραστηριότητα με κάποια άλλη, π.χ. με τρέξιμο, γιόγκα ή κολύμπι. Αντίθετα, γεμίσαμε τον ελεύθερο χρόνο μας με καναπέ, τηλεόραση, πατατάκια και σκληρά ποτά.

Η παχυσαρκία μέσα στην Ελληνική οικογένεια

  Βασικό αίτιο για το αν είναι κάποιος υπέρβαρος ή παχύσαρκος, είναι η σημαντική μείωση της σωματικής δραστηριότητας και η αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων υψηλής θερμιδικής αξίας. Αρνητική επίδραση έχουν και οι αλλαγές προς το χειρότερο της ποσότητας, του τρόπου και του είδους του φαγητού.

  Παλαιότερα η ελληνική οικογένεια κατανάλωνε μαγειρευτό φαγητό, σε τακτές ώρες και σε υπολογισμένες μερίδες. Τα λαχανικά και τα όσπρια –μαγειρεμένα με ελαιόλαδο– ήταν το συνηθισμένο κυρίως γεύμα, ενώ το φρούτο αποτελούσε το επιδόρπιο. Για πολλούς πλέον όλα αυτά φαντάζουν αδιανόητα.

Παχυσαρκία και κορονοϊός

  Ερευνητές του University of Copenhagen και του Aarhus University προειδοποιούν, σε έκθεση που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Reviews Endocrinology, ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας μπορεί να εκτοξευθούν λόγω των στρατηγικών περιορισμού της εξάπλωσης της πανδημίας COVID-19.

  Επιπρόσθετα, σύμφωνα με πρόσφατες ιατρικές μελέτες, τα άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος μεγαλύτερο από 30 είναι εκείνα που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα, αν προσβληθούν από τον κορονοϊό. Όταν, δε, ένα παχύσαρκο άτομο προσβληθεί από κορονοϊό, έχει αυξημένες πιθανότητες να νοσηλευτεί, όχι μόνο σε νοσοκομείο, αλλά και σε ΜΕΘ. Επιπρόσθετα, η παχυσαρκία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου από COVID-19.

Ο κίνδυνος

- Εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων (υπέρταση, στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά επεισόδια), καθώς και ενδοκρινικών διαταραχών, με κυριότερο τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου.
- Η πλειοψηφία των παχύσαρκων ατόμων πάσχουν από το μεταβολικό σύνδρομο, έναν συνδυασμό παθήσεων, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία και η μη αλκοολική ηπατική νόσος.
- Η παχυσαρκία επιβαρύνει σημαντικά και το αναπνευστικό σύστημα (δύσπνοια προσπάθειας, χαμηλά επίπεδα οξυγόνωσης και υπνική άπνοια). Άλλες επιπτώσεις της νόσου στην υγεία είναι η λιπώδης εκφύλιση ήπατος, πέτρες στη χολή, παγκρεατίτιδα, υπογονιμότητα, φλεβική ανεπάρκεια και ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως του μαστού, του προστάτη, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου κ.ά.

~~~

* Το κείμενο αυτό δεν θα ήταν δυνατόν να γραφεί αν δεν είχαμε υπ' όψη το άρτιο άρθρο της κας Έλενας Κιουρκτσή και τις επιστημονικές πληροφορίες από τον Παθολόγο-Κλινικό Διατροφολόγο Θεόδωρο Τσίγκρη MD, CD, RD.