Σκέψεις, σκέψεις, σκέψεις...

Έργο του Edward Thorndike (1874-1949) "Animal Intelligence" ("Νοημοσύνη των Ζώων", 1898)

Κάνουμε πάνω από 6.000 σκέψεις κάθε ημέρα

Από το μυαλό του κάθε ανθρώπου περνούν περισσότερες από 6.000 σκέψεις* κάθε μέρα όπως αναδεικνύει μια νέα έρευνα του ανθρώπινου εγκεφάλου.

  Ερευνητές ψυχολόγοι στο Πανεπιστήμιο Queen’s University του Καναδά υποστηρίζουν ότι ανέπτυξαν έναν πρωτοφανή τρόπο εντοπισμού έναρξης και ολοκλήρωσης μιας σκέψης! Η έρευνα δημοσιεύθηκε σε άρθρο στο περιοδικό Nature Communications.

 Αλλά τι είναι Σκέψη**;

  Ο όρος σκέψη μπορεί να αναφέρεται στις ιδέες ή τη διάταξη των ιδεών (αλληλουχία) που προκαλείται από τη νόηση, στην τέχνη της παραγωγής σκέψεων ή στη διαδικασία της παραγωγής σκέψεων. Παρά το γεγονός ότι η σκέψη αποτελεί μία θεμελιώδη δραστηριότητα του ανθρώπου κοινή σε όλους δεν υπάρχει μία γενικά αποδεκτή συμφωνία για το τι είναι ή το πώς δημιουργείται.

Εγκέφαλος: Χαρτογράφηση των λειτουργιών ανά περιοχή

  Σε τι χρησιμεύει η σκέψη;

  Επειδή η σκέψη κρύβεται πίσω από πολλές ανθρώπινες ενέργειες και αλληλεπιδράσεις, η κατανόηση της φυσικής και μεταφυσικής της προέλευσής, της διαδικασίας και των αποτελεσμάτων της υπήρξε μακροχρόνιος στόχος πολλών επιστημονικών κλάδων της τεχνητής νοημοσύνης, της βιολογίας, της φιλοσοφίας, της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας.

   Η σκέψη επιτρέπει στους ανθρώπους να ερμηνεύσουν, να απεικονίσουν και να καταλάβουν τον κόσμο τον οποίο βιώνουν, καθώς επίσης και να κάνουν προβλέψεις πάνω σε αυτόν. Είναι συνεπώς χρήσιμη σε έναν οργανισμό με ανάγκες, στόχους και επιθυμίες καθώς κάνει σχέδια ή άλλες απόπειρες για την πραγματοποίηση αυτών των σκοπών.

Η μέτρηση των σκέψεων

  Η μελέτη περιγράφει μια μέθοδο απομόνωσης συγκεκριμένων στιγμών όπου ένας άνθρωπος επικεντρώνεται σε μια και μόνο ιδέα, ένα φαινόμενο που οι ερευνητές περιγράφουν ως «σκουλήκι σκέψης».

  Οι ψυχολόγοι δήλωσαν ότι η μελέτη δείχνει πώς η μέτρηση των σκέψεων μπορεί να προβλέψει την προσωπικότητα ενός ατόμου, εκτιμώντας ότι ο μέσος άνθρωπος κάνει περίπου 6.200 σκέψεις την ημέρα.

  «Τα «σκουλήκια σκέψης» είναι παρακείμενα σημεία μιας απλοποιημένης αναπαράστασης των μοτίβων δραστηριότητας του εγκεφάλου» αναφέρουν οι ερευνητές.

  «Ο εγκέφαλος καταλαμβάνει ένα διαφορετικό σημείο σε αυτό το «χώρο κατάστασης», κάθε χρονική στιγμή. Όταν ένα άτομο στρέφεται προς μια νέα σκέψη, δημιουργεί ένα νέο σκουλήκι σκέψης, το οποίο μπορούμε να εντοπίσουμε. Παρατηρήσαμε, επίσης, ότι τα «σκουλήκια σκέψης» αναδύονται, με τον ίδιο τρόπο που κάνουν τα συμβάντα μιας ταινίας. Η περαιτέρω εξέταση αυτού του ευρήματος μας βοήθησε να επικυρώσουμε την ιδέα ότι η εμφάνιση ενός νέου «σκουληκιού σκέψης» ανταποκρίνεται στη μετάβαση σε μια νέα σκέψη.»

Ροή vs περιεχόμενο των σκέψεων

  Τα ευρήματα στηρίζονται στην υπάρχουσα έρευνα των γνωστικών νευροεπιστημών, παρέχοντας νέες πληροφορίες σχετικά με τη ροή των σκέψεων. Προηγουμένως, οι έρευνες ήταν επικεντρωμένες στη χρήση απεικόνισης εγκεφάλου, σε μια προσπάθεια να ανακαλύψουν τι σκέφτεται ένα άτομο, συγκρίνοντας αυτή τη δραστηριότητα με γνωστά εγκεφαλικά μοτίβα.

Το σχήμα των «σκουληκιών της σκέψης».

  Ένας μεγάλος περιορισμός αυτής της προσέγγισης ήταν ότι οι ερευνητές χρειάζονταν ένα μοτίβο -μία επαναλαμβανόμενη βασική ακολουθία- για κάθε ιδέα που ήθελαν να παρατηρήσουν. Όμως αυτή η μέθοδος απαιτούσε μια δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία.

  «Οδηγηθήκαμε σε αυτό επίτευγμα όταν σταματήσαμε να προσπαθούμε να καταλάβουμε τι ακριβώς σκέφτεται ένα άτομο και επικεντρώσαμε την προσοχή μας στο πότε έχει προχωρήσει στην επόμενη σκέψη,» δηλώνουν οι ερευνητές. «Οι μέθοδοι μας, βοηθούν να εντοπίσουμε πότε ένα άτομο σκέφτεται κάτι νέο, ανεξάρτητα από το τι περιέχει αυτή η νέα σκέψη».

  Επίσης επισημαίνεται ότι οι επιστήμονες ενδιαφέρονται ολοένα και περισσότερο να μελετήσουν πώς η ανθρώπινη συνείδηση «ρέει συνεχώς από τη μια σκέψη στην άλλη».

  Σύμφωνα με δελτίο τύπου του πανεπιστημίου, η έρευνα των αυθόρμητων σκέψεων μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο τα μοτίβα και οι σκέψεις του εγκεφάλου μας επηρεάζονται από εξωτερικές επιδράσεις, από το να πίνουμε ένα φλιτζάνι καφέ μέχρι την παρακολούθηση μιας ταινίας για δεύτερη φορά.

  «Οι μεταβάσεις σκέψης υπήρξαν απροσδιόριστες σε όλη την ιστορία της έρευνας για τη σκέψη, η οποία συχνά βασιζόταν σε εθελοντές που περιέγραφαν τις δικές τους σκέψεις, μια μέθοδος που μπορεί να είναι αξιοσημείωτα αναξιόπιστη», αναφέρουν οι ψυχολόγοι.

  «Όντας σε θέση να μετρήσουμε την έναρξη των νέων σκέψεων, μας προσφέρει έναν τρόπο να ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στο «μαύρο κουτί» του μυαλού σε κατάσταση χαλάρωσης. Δηλαδή να διερευνήσουμε το χρονοδιάγραμμα και το ρυθμό των σκέψεων όταν για παράδειγμα, ένα άτομο ονειροπολεί το δείπνο κρατώντας αυτή τη σκέψη μόνο για τον εαυτό του».

Το πείραμα του Kohler για τη λύση προβλημάτων από πιθήκους

  Μελλοντικά η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να εξετάσει το πώς η γνωστική δυναμική «ποικίλλει σε όλη τη διάρκεια ζωής». Στο ίδιο πεδίο θα προσπαθήσει να κατανοήσει καλύτερα πώς ο «ρυθμός σκέψης» -δηλαδή ο χρόνος που χρειάζεται για να προχωρήσει ένα πρόσωπο σε μια νέα σκέψη του- σχετίζεται με τα ατομικά χαρακτηριστικά του γνωρίσματα. Για παράδειγμα τι σχέση έχει ο ρυθμός σκέψης με την ικανότητα ενός ατόμου να δίνει προσοχή για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα;

Η εξέλιξη των σκέψεων ως ακολουθία στο βέλος του χρόνου

  Επίσης μπορεί να δοθεί απάντηση στο αν μπορούν οι μετρήσεις της δυναμικής σκέψης να εξυπηρετήσουν μια κλινική λειτουργία;

  «Για παράδειγμα, οι μέθοδοι μας θα μπορούσαν ενδεχομένως να υποστηρίξουν τον έγκαιρο εντοπισμό διαταραχών σκέψης στη σχιζοφρένεια ή την καλπάζουσα σκέψη στη ΔΕΠ-Υ ή στα επεισόδια μανίας. Πιστεύουμε ότι οι μέθοδοι αυτοί προσφέρουν πολλές δυνατότητες, τις οποίες ελπίζουμε να χρησιμοποιήσουμε σε μεγάλο βαθμό σε επόμενες μελέτες μας», συνοψίζουν οι ψυχολόγοι ερευνητές.

~~~

*Σκέψη, Σκέφτομαι:

•  Ονειροπολώ προσπαθώ να ανακτήσω πληροφορίες από τη μνήμη να κατανοήσω ή
• Ονειροπολώ, μνήμη, προσπαθώ να λύσω ένα πρόβλημα, κ.λπ.

  Η σκέψη περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές μεταξύ τους νοερές διεργασίες, που έχουν ορισμένα κοινά στοιχεία:

• Εδρεύουν στον εγκέφαλο (φυσιολογικό υπόβαθρο)
• Σχετίζονται με γνώσεις για πράγματα που δεν είναι παρόντα τη στιγμή εκείνη
• Αφορούν συμπεράσματα από υπάρχουσες γνώσεις
• Επιτρέπουν την επίλυση προβλημάτων

 

**Η Σκέψη στη Γνωστική Ψυχολογία

• Η σκέψη είναι μια νοητική εμπειρία, ένα από τα περιεχόμενα της συνείδησης.

• Η σκέψη είναι οι γνώσεις που διαθέτει κανείς και οι οποίες προσδιορίζουν το νόημα της νοητικής εμπειρίας.

• Η σκέψη είναι μια ακολουθία νοερών διαδικασιών που κατευθύνεται προς ένα στόχο.

• Η σκέψη μεσολαβεί και προσδιορίζει τη δράση.

• Η σκέψη επηρεάζει και ρυθμίζει τη δράση και μέσω της μεταγνωστικής παρακολούθησης. 

Από την ΚΟΦΙΨΥ

Άκης Ευάγγελος Ασπρογέρακας