Ψυχιατρική και Κλινική Ὑπνολογία

ΑΝΟΙΚΤΟ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Εκδηλώσεις για την συμπλήρωση 40 χρόνων από την ίδρυση του

"Ὁ Ρόλος τῆς Ψυχιατρικῆς στὴν Ἀνάπτυξη τῆς Κλινικῆς Ὑπνολογίας" 

"A room of one’s one" Νεφέλη Σουλακέλλη 2020

Ὁμιλητής: Κώστας Σολδάτος, Ὁμότιμος Καθηγητὴς Ψυχιατρικῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν 

Συντονίζει: Ιωάννης Κ. Τσέγκος Ψυχίατρος, Δ/ντής Α.Ψ.Κ. 

Την οπτικοακουστική καταγραφή και επεξεργασία στο βίντεο, την έκανε ο Ευάγγελος Άκης Ασπρογέρακας και είναι αναρτημένο στο Aspalax Atelie. Η μουσική είναι των Lost Bodies στην σύνθεσή τους "Χορός" από την συλλογή Specific Ocean.  

   Ο ύπνος καταλαμβάνει σημαντικό μέρος της ζωής των ανθρώπων. Είναι μια φυσιολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μείωση της αντίληψης και περιορισμένη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον, κατά τη διάρκεια της οποίας το σώμα φαίνεται να υπολειτουργεί. Τα άτομα που δεν κοιμούνται τόσο ώστε να ξεκουραστεί ο οργανισμός, συχνά αντιμετωπίζουν την επόμενη μέρα νύστα και αδιαθεσία. Επίσης είναι αναγκαία διαδικασία καθώς αν κάποιος δεν κοιμηθεί επί σειρά ημερών εμφανίζει συμπτώματα & έχει επιπτώσεις πέραν της κούρασης όπως να ονειρεύεται ξύπνιος δηλαδή να έχει ψευδαισθήσεις. 

  Για την επιστήμη, η ερμηνεία του φαινομένου του ύπνου παραμένει ακόμα ασαφής, παρά το γεγονός ότι πολλές από τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί συμπίπτουν ως προς την ύπαρξη ενδογενών χρονοβιολογικών ρυθμών. Ο ύπνος επηρεάζει σχεδόν κάθε πεδίο ενδιαφέροντος της ιατρικής. Έχει διαπιστωθεί από πρόσφατες μελέτες ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου υπάρχει μεγαλύτερη παραγωγή πρωτεϊνών, νευροδιαβιβαστών, καθώς και ορισμένων ορμονών. Επιπλέον, η διαίρεση και ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων όλων των ιστών είναι ταχύτεροι. Μάλιστα η αϋπνία, το συνηθέστερο πρόβλημα ύπνου, μπορεί να προηγείται της κατάθλιψης. Οι διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού τις περισσότερες φορές παραμένουν αδιάγνωστες. Όμως οι πρόσφατες πρόοδοι στην παθοφυσιολογία και τη νευροβιολογία της ναρκοληψίας έχουν αποκαλύψει νέους τρόπους για τη θεραπεία των διαταραχών του ύπνου.

Οι επιπτώσεις της αϋπνίας είναι αρκετές:
- έχουμε δυόμισι φορές περισσότερα τροχαία ατυχήματα
- δυσκολίες στην εκτέλεση καθημερινών καθηκόντων
- δυσκολίες συγκέντρωσης και εξασθένηση της μνήμης
- μείωση της ευεξίας ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, άγχος, αλκοολισμός, κ.ά.)
- συχνότερες απουσίες από την εργασία τους μεγαλύτερη κατανάλωση ιατρικών υπηρεσιών. 

   Η χρόνια έλλειψη ύπνου μειώνει την ικανότητα ακόμα και των νέων να εκτελέσουν βασικές οργανικές λειτουργίες, όπως ο μεταβολισμός και η έκκριση ορισμένων ορμονών. Οι διαταραχές αυτές επιταχύνουν τη διαδικασία του γήρατος και αυξάνουν την επίπτωση χρονίων νοσημάτων όπως είναι η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Δηλαδή τις ημέρες κατά τις οποίες ο ύπνος δεν είναι επαρκής, τα επίπεδα γλυκόζης και κορτιζόλης στο αίμα είναι υψηλότερα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο εκδήλωσης σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων.  

  Οι διαταραχές του ύπνου κατά την παιδική ηλικία μπορεί να συνδέονται με φτωχή επίδοση στο σχολείο και προβλήματα συμπεριφοράς. Ορισμένες νευρολογικές παθολογικές καταστάσεις συχνά εμφανίζονται με συμπτώματα τα οποία είναι αποτέλεσμα της υποκείμενης διαταραχής του ύπνου. Ένας κίνδυνος για την υγεία, είναι και το νυκτόγλωσσο ροχαλητό διότι επηρεάζει την παροχή οξυγόνου στο σώμα.
Συνηθέστερες διαγνώσεις των διαταραχών κατά τον ύπνο είναι:
1. Σύνδρομο υπνικής άπνοιας
2. Αϋπνία διαφόρων μορφών
3. Παραϋπνίες (υπνοβασία, υπνικοί τρόμοι, συγχυτικές αφυπνίσεις, διαταραχή συμπεριφοράς σε ύπνο REM, νόσος νυκτερινών εφιαλτών)
4. Υπερυπνίες (ναρκοληψία, ιδιοπαθής υπερυπνία κλπ.)
5. Παθολογικού τύπου νυκτερινές συμπεριφορές
6. Κιρκαδιανές διαταραχές ύπνου
7. Διαταραχές ύπνου σε ασθενείς με αναπνευστικά, καρδιολογικά, νευρολογικά-νευρομυïκα, μεταβολικά νοσήματα. 

"Tα όνειρα της ροδιάς" Felice Casorati 1912-1913.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

  Το σύνδρομο της άπνοιας όταν δεν αντιμετωπίζεται, μπορεί να επιδεινώσει την επιληψία, να προκαλέσει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και καρδιαγγειακών επεισοδίων Σε ήπιες περιπτώσεις, εμφανίζονται διαταραχές του ύπνου. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ροχαλητό οδηγεί σε νυκτερινές αναπνευστικές βλάβες (άπνοια ύπνου), η οποία μπορεί να λάβει ακόμη και απειλητικές για τη ζωή μορφές ανάλογα με τη σοβαρότητα. Νυκτόγλωσσες διαταραχές του ύπνου οδηγούν σε χρόνια κόπωση και έλλειψη συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας. 

   Η πολυκαταγραφική μελέτη ύπνου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την διάγνωση των νοσημάτων κατά τον ύπνο. Ο ασθενής κοιμάται σε άνετο, ειδικά διαμορφωμένο χώρο όπου με ειδικό εξοπλισμό καταγράφονται οι βασικές λειτουργίες του σώματος του (ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, οφθαλμογράφημα, έλεγχος αναπνευστικής και καρδιακής λειτουργίας, μυογράφημα, καταγραφή οξυγόνωσης κλπ.). Ταυτόχρονα γίνεται βιντεοσκόπηση για καταγραφή πιθανών παθολογικών συμπεριφορών. Σε όλη την διάρκεια του ύπνου η καταγραφή ελέγχεται και οι ασθενείς εξυπηρετούνται άμεσα από τους τεχνικούς και σύμφωνα με της οδηγίες της/του Διευθύντριας/τή του εργαστηρίου. 

    Στην Ελλάδα, στο δημόσιο σύστημα υγείας έχουμε τις Μονάδες ή Εργαστήρια ή Ιατρεία Μελέτης Ύπνου που συνήθως είναι ενσωματωμένα σε νοσοκομεία.  

"Sleep and His Half Brother Death" 1874 by John William Waterhouse

 

~~~

 

Σχέδιο ύπνου*

 

Γιάννης Βαρβέρης

Τελευταία νυστάζω.
Στάζω τον ύπνο σε ό,τι κάνω.
Εγώ που δεν γνωρίζω στο λεκανοπέδιο άλλον
ευφυέστερο από μένα
θέλω να κοιμηθώ.

Νύσταξα να καταλαβαίνω
το καταλαβαίνω.
Δεν έχω άδικο.
Λοιπόν καλώς νυστάζω.
Αλλά δεν έχω ύπνο.

Κι έτσι δεν κάνω άλλο
απ’ το να περιφέρω μια υπνηλία
στις συναναστροφές
μια κατανόηση από κόπωση
και μια γλυκιά παραίτηση
που μοιάζει απαίτηση
να με κατανοούν.

Έτσι, χρόνια στην ίδια αυτή υπνηλία
δε θα το καταλάβω αν κατανόησαν
κι αν νύσταζα ή δε νύσταζα
σαν θα με πάρει ο ύπνος.

 

*Αναδημοσίευση του ποιήματος από το Homo Universalis