Το πρόσωπο που «αδικοπραγεί λόγω ψυχικής διαταραχής»

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ

 ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

   Μερικές επισημάνσεις με αφορμή τις καταγγελίες που έγιναν για την ψυχολογικά κακοποιητική αντιμετώπιση και την ταλαιπωρία που υπέστησαν ασθενής και η γιατρός που υποχρεωτικά τον συνόδευε, Δηλαδή του νομικού πλαισίου που περιγράφει το περιβόητο άρθρο 69, ενός «αδικοπραγούντος ατόμου που απαλλάσσεται της ποινής λόγω ψυχικής διαταραχής» & το οποίο μεταφερόταν με την «κλούβα των μεταγωγών» από το ΨΝΑ στο δικαστήριο για εκδίκαση της υπόθεσής του. 

   Για τους ασθενείς του αρ. 69 ΠΚ, αυτές οι μεταφορές από το ψυχιατρείο στο δικαστήριο με την «κλούβα του μεταγωγών» δεν είναι κάτι καινούργιο. Ανέκαθεν έτσι γινόταν. Την ημέρα που θα εκδικαζόταν η υπόθεσή του για άρση (ή και ανανέωση) του μέτρου θα πέρναγε, στις 7 πμ, η κλούβα να τον πάρει (με χειροπέδες!), κάνοντας το γύρο από τα όποια καταστήματα κράτησης για να στοιβάξει όλους όσων η υπόθεση θα εκδικάζονταν εκείνη την ημέρα και έπρεπε να είναι στην «Ευελπίδων». Μόλις έφταναν εκεί, θα μεταφέρονταν στο υπόγειο ενός εκ των κτιρίων (που λειτουργούσε ως προσωρινό κρατητήριο) για να μεταφερθούν στην αίθουσα του δικαστηρίου όταν έφτανε η ώρα εκδίκασης της υπόθεσής τους και, ανεξαρτήτως αποτελέσματος της δίκης, θα ξαναμεταφέρονταν στο υπόγειο κρατητήριο μέχρις ότου κλείσουν όλες ο υποθέσεις και η «Ευελπίδων» συνολικά, έτσι ώστε, και πάλι με την κλούβα, να μεταφερθεί ο καθένας απ΄ όπου είχε μεταφερθεί το πρωί, ο ασθενής του αρ. 69 στο ψυχιατρείο. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ακόμα και ασθενείς που διέμεναν σε ανοιχτές εξωνοσοκομειακές στεγαστικές δομές (παράτυπα, με τη ευθύνη των θεραπόντων ψυχιάτρων, μέχρι την νομιμοποίηση της παραμονής σε στεγαστική δομή με το νόμο του 2017) μεταφέρονταν τη νύχτα πριν την μέρα της εκδίκασης της υπόθεσή τους, στο ψυχιατρείο, ώστε να παραληφθούν, το επόμενο πρωί, από το «μεταγωγών», με χειροπέδες κλπ.

    Για πολλά χρόνια, το καθεστώς του «ασθενή του αρ. 69» ήταν μέσα σε μια δομική ασάφεια, φυλακτικού χαρακτήρα, κάτι μεταξύ Ψυχιατρικής και Δικαιοσύνης. Με το νόμο 4509 του 2017 (ενός συνοθυλεύματος λεκτικά προοδευτικών αλλαγών και άκρως παλινδρομικών ρυθμίσεων), στο αρ.16, παρ. 3 αναφέρεται, έστω και στα λόγια, ότι «ο θεραπευόμενος  δεν θεωρείται κρατούμενος σύμφωνα με την έννοια των άρθρων 172 και 173 του Ποινικού Κώδικα». Αρα, γιατί να συνεχίζεται το, ούτως ή άλλως ανέκαθεν απαράδεκτο, καθεστώς της μεταφοράς με «κλούβα» στο δικαστήριο;

    Και σαν να μην έφτανε αυτό, όταν, πριν λίγους μήνες, προέκυψε ένα, αναφερόμενο, «περιστατικό βίας» ενός γνωστού «δύσκολου» ασθενή του ΨΝΑ (που κατασκευάστηκε ως «δύσκολος») κατά αστυνομικού μέσα στην κλούβα, απαιτήθηκε, με παρέμβαση εισαγγελέα, να συνοδεύει στην κλούβα τον μεταφερόμενο ασθενή και γιατρός, - στη λογική των μεταφορών με το ΕΚΑΒ νοσηλευόμενων στα ψυχιατρεία σε άλλα νοσοκομεία για παθολογικά ή άλλα σωματικά προβλήματα όπου ως γνωστόν εδώ και χρόνια, έχει καθιερωθεί να μην συνοδεύει νοσηλευτικό προσωπικό, αλλά γιατρός.

   Ένας κλασικός, για τη λειτουργία του συστήματος, οργανωτικός τραγέλαφος που έβαλε και τους γιατρούς στην ίδια ταλαιπωρία που ανέκαθεν υφίστανται οι ασθενείς και έτσι αυτή η απάνθρωπη και άκρως αντιθεραπευτική διαχείριση, ήλθε στο φως της δημοσιότητας.

   Είναι σαφές ότι, και αυτό το ζήτημα, όπως και πολλά άλλα που υπάρχουν, αλλά και τα πολύ περισσότερα που «έρχονται» (καθώς ετοιμάζονται ως νομοθετικές ρυθμίσεις, εγκύκλιοι κλπ, από την παρούσα κυβέρνηση) είναι αναπόσπαστες πτυχές ενός παγιωμένου νεο-ιδρυματικού συστήματος, με πολλές παλαιο-ιδρυματικές παραμέτρους - ενός συστήματος ψυχικής υγείας σε διαδικασία ολοταχούς σκλήρυνσης.

Χωρίς να μπούμε σε μια πιο εμπεριστατωμένη ανάλυση του ζητήματος, για το τι είναι και πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται οι «αδικοπραγούντες ψυχικά πάσχοντες», από ένα «άλλο σύστημα Ψυχικής Υγείας», χειραφετητικό και κοινοτικά βασισμένο και από μια «άλλη Δικαιοσύνη», θα επικεντρώσουμε μόνο στη  φράση του ν.4509, ότι «δεν θεωρούνται κρατούμενοι».

   Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; 

Ότι δεν μεταφέρονται με την αστυνομία και την κλούβα αλλά παρουσιάζονται στο δικαστήριο  

ως πρόσωπα απολαμβάνοντα τον απαιτούμενο 

ιατρικό σεβασμό  

& με την αναγκαία στήριξη και συνοδεία μελών της θεραπευτικής ομάδας τους. 

   Γιατί είναι αυτή η ομάδα που εισηγείται την άρση (ή, σπανιότερα, την παράταση) του μέτρου και συνοδός/οί μπορεί να είναι μέλη της (όποιας ειδικότητας), που έχουν μια καλή θεραπευτική σχέση με τον άμεσα ενδιαφερόμενο και/ή πρόκειται να καταθέσουν σχετικά.

   Πώς είναι δυνατό να μένει κάποιος, πχ, σε μια εξωνοσοκομειακή στεγαστική δομή (πόσο μάλλον να μένει στο σπίτι του και να κάνει, στα πλαίσια του μέτρου, «υποχρεωτική θεραπεία» σε ΚΨΥ, εξωτερικά ιατρεία κλπ - κάτι που το προβλέπει ο νόμος, αλλά, στην πράξη, πουθενά δεν εφαρμόζεται) και όταν έλθει η ώρα της δίκης για την άρση του μέτρου, να πρέπει να μπει στο ψυχιατρείο και μετά στην κλούβα, να του βάλουν χειροπέδες κοκ;

   Είναι σαφές ότι, άμεση διεκδίκηση, εν προκειμένω, πρέπει να είναι

 η πλήρης και οριστική κατάργηση της διαδικασίας της κλούβας, των «μεταγωγών» κλπ και η μετάβαση του ασθενή στο δικαστήριο με την συνοδεία των θεραπευτών του

κοντά στην ώρα που είναι να εκδικαστεί ή υπόθεσή του. Κάποιες, σχετικά σπάνιες, ιδιαίτερες περιπτώσεις, μπορούν να αντιμετωπίζονται με κατάλληλη προετοιμασία από την θεραπευτική ομάδα.

14/7/2020