Ένα συνέδριο για Γοργόνες και Γοργόνους

Συνέδριο Θαλάσσιας Μαγείας

   Εκατοντάδες «γοργόνες» συμμετείχαν στο συνέδριο της «θαλάσσιας μαγείας» στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ.

   Με τις στιλπνές, ψαρίσιες ουρές τους να αστραποβολούν, εκατοντάδες γυναίκες και άνδρες κατέκλυσαν αυτό το Σαββατοκύριακο τις πισίνες στο Μανασίς της Βιρτζίνιας, κοντά στην Ουάσινγκτον, συμμετέχοντας σε ένα από τα μεγαλύτερα συνέδρια… γοργόνων στον κόσμο.

   Στο «Συνέδριο Θαλάσσιας Μαγείας» συρρέουν κάθε χρόνο πολλοί Αμερικανοί, λάτρεις των φανταστικών πλασμάτων του βυθού. Ερασιτέχνες ή «επαγγελματίες γοργόνες», επιδεικνύουν τα ταλέντα τους στις δημόσιες πισίνες ή σε ιδιωτικές εκδηλώσεις και συναγωνίζονται σε περίτεχνες πιρουέτες και φαντασμαγορικά κοστούμια. Κυρίως όμως, δίνει τη δυνατότητα σε όλους να συμμετέχουν.

   «Όσων ετών και αν είναι κανείς και κάποια απ’ όπου κι αν προέρχεται ό,τι σώμα ή αδυναμία και αν έχει, όλοι κι όλες μπορούν να γίνουν γοργόνες. Δεν υπάρχουν περιορισμοί», είπε η 19χρονη Μέρλοτ, φορώντας μια περούκα ταιριαστή με τη μακριά ουρά της.

  Στο πρόγραμμα του συνεδρίου περιλαμβάνονται έτσι στρογγυλά τραπέζια με θέματα όπως «Η ποικιλομορφία των σειρήνων», «Οι χοντρές γοργόνες σηκώνουν κύμα» ή ακόμη ένα εργαστήριο για το «μακιγιάζ της σειρήνας σε όλες τις αποχρώσεις της λιμνοθάλασσας».

«Ω, μια γοργόνα!»

  Η Χελένα Μακλίοντ, 33 ετών, πάσχει από τη νόσο Σαρκό-Μαρί-Τουθ, μια νευρομυική πάθηση και «δεν μπορεί να περπατήσει με τα ανθρώπινα πόδια της» αλλά λάμπει από χαρά όταν βρίσκεται μέσα στην πισίνα, με τη μακριά, γαλάζια ουρά της. «Λατρεύω να συμμετέχω στη μαγεία, να κάνω τα παιδιά να χαμογελούν όταν αναφωνούν: «Ω, μια γοργόνα!», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο. Θέλει επίσης να γίνει το πρότυπο για τους νέους με αναπηρία. «Όταν τα παιδιά που κινούνται με αμαξίδιο με βλέπουν, ενθουσιάζονται», λέει.

  Η γοργόνα «Τσόμπο», που η ορισμένη αδυναμία της είναι να μην έχει πήχεις, εξήγησε ότι δεν μπορεί να ασχοληθεί με πολλά σπορ. «Όμως λατρεύω το κολύμπι. Ως γοργόνα, μπορώ να κάνω σπορ και να εκφραστώ», είπε η 27χρονη γυναίκα με τη φούξια περούκα.

  Η «Κόραλ Κόι», συμμετέχει κάθε χρόνο στην εκδήλωση. «Είναι το αγαπημένο μου συνέδριο, πού αλλού θα έβρισκα τόση μαγεία;» σχολίασε. «Είναι ένας τρόπος να φροντίσεις τον εαυτό σου με διασκεδαστικό τόπο», δήλωσε η επαγγελματίας γοργόνα. «Όλοι μας χρειαζόμαστε κάτι για να χαλαρώνουμε…»

~~~

Ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος;

Μες στο πλατύ το πέλαγο καράβι ταξιδεύει
Τριγύρω νύχτα απλώνεται..
και με τ' αγέρι, που ελαφρά τα κύματα χαϊδεύει,
το μπρίκι το ασπροφόρετο κουνιέται, αργοσαλεύει,
σαν νύφη, που όλο και λυγά και γλυκοκαμαρώνεται .

Μα ξάφνου, σαν να κάρφωσε σ’ αμμουδιαστό ακρογιάλι
τις δυό του άγκυρες μαζί,
το μπρίκι στέκει και μπροστά στην πλώρη του προβάλλει
Γοργόνα θαλασσόβρεχτη με αγριωπό κεφάλι:
— Ο Βασιλιάς Αλέξανδρος απέθανε για ζεί;
Βροντολογά το στόμα της και τα νερά αναδεύει
με την ψαρίσια της ουρά,
και το γυναίκειο της αυτί απόκριση γυρεύει.

— Ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος και στον κόσμο βασιλεύει,

ο ναύτης αποκρίνεται, 

και ζωή νά 'χης, Κυρά!
Αλίμονο αν τής έλεγε πως είναι πεθαμένος
Από τα χρόνια τα παλιά !...
Ευθύς την ίδια τη στιγμή ο ναύτης ο καημένος
μαζί με το καράβι του θα βούλιαζε πνιγμένος,
και η Γοργόνα θ’ άρχιζε να κλαίει το βασιλιά.

Μα τώρα, που έμαθε πως ζει, την όψη της αλλάζει
και μ’ ομορφιές στολίζεται.
Γίνεται κόρη λυγερή, στα κύματα πλαγιάζει,
μέ δυό ματάκια ολόγλυκα τριγύρω της κοιτάζει,
κι απ’ τα ξανθά της τα μαλλιά το πέλαγος φωτίζεται.

Το μπρίκι πάλι ξεκινά και σιγαλαρμενίζει
στη Θάλασσα την γαλανή.
Και η Γοργόνα στον αφρό σαν γλάρος φτερουγίζει,
λύρα κρατάει ολόχρυση και παίζοντας αρχίζει
να τραγουδάει στο πέλαγος μ’ ουράνια φωνή! »

Γεώργιος Δροσίνης

~~~

Η Παναγία η Γοργόνα στη Λέσβο

   Σε ένα ταπεινό ξωκλήσι, στο ψαροχώρι Σκάλα Συκαμινιάς στη Λέσβο, βρίσκεται μία τοιχογραφία της Παναγίας μοναδική κι εξαιρετικά σπάνια, η οποία αναπαριστά την Μητέρα της Ορθοδοξίας σαν γοργόνα! 

  «Κατάμπροστα στο ψαρολίμανο, μέσα στο μάτι του πουνέντη, ορθώνεται ορθώνεται πάνω σε θεόρατη θαλασσοβραχιά το ξωκλήσι της Παναγιάς της Γοργόνας» γράφει ο Μυριβήλης στο έργο του αποκαλύπτοντας την πηγή της έμπνευσής του, που δεν είναι άλλη από την τοιχογραφία στο ξωκλήσι της Λέσβου.

  Στην εικόνα αυτή η Παναγία εμφανίζεται με ανθρώπινη μορφή από τη μέση και πάνω, ενώ από τη μέση και κάτω έχει σώμα ψαριού, όπως ακριβώς δηλαδή και οι γνωστές γοργόνες της μυθολογίας. Η ιστορία της περιοχής δεν αναφέρει τι ήταν αυτό που οδήγησε τον άγνωστο λαϊκό καλλιτέχνη να απεικονίσει την Παναγία σαν γοργόνα. Μία λογική εξήγηση είναι ότι στο ψαροχώρι οι άνθρωποι που είναι ταυτισμένοι με τη θάλασσα και τις παραδόσεις της θέλησαν να «παντρέψουν» τη χριστιανική πίστη με τους τοπικούς θρύλους. 

  Το ομώνυμο μυθιστόρημα «Η Παναγία η γοργόνα» (1948) είναι το τρίτο μεγάλο μυθιστόρημα του Στρατή Μυριβήλη ύστερα από το «Η ζωή εν τάφω» (1924) και το «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» (1933). Τα τρία αυτά μυθιστορήματα συνθέτουν την περίφημη «Τριλογία του πολέμου» του μεγάλου συγγραφέα.

 

"Δεν ήταν νησί" That Was No Island - Νανά Μούσχουρη (1973)

 

Οι Σουφραζέτες δίνουν το παράδειγμα!

   

«Ντυμένη με μια λευκή κάπα και κουκούλα, πάνω σε ένα λευκό άλογο, η δικηγόρος Inez Milholland ετέθη επικεφαλής της μεγάλης διαδήλωσης για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, στην πρωτεύουσα», γράφει ένα άρθρο της Βιβλιοθήκης του Καπιτωλίου. USA, 3 Μαρτίου 1913

   

   Παρά τις ρίζες της ημέρας στην επαναστατική σκέψη, η 8η Μάρτη τις τελευταίες δεκαετίες είναι μια μέρα που ο κόσμος πατρονάρει εντόνως τις γυναίκες δίνοντάς τους λουλουδάκια ή κάρτες, μια μέρα που η μαμά δεν θα πλύνει τα πιάτα, μια μέρα που γενικώς τηρούνται και αναπαράσσονται όλα τα πατριαρχικά και σεξιστικά στερεότυπα που δημιουργεί η κοινωνία για το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα.

~~~ 

Λίγα λόγια για την ιστορία του Γυναικείου Κινήματος

    Η πρώτη φορά που αναφέρθηκε ιστορικά κάποιο γεγονός με τον τίτλο αυτόν, ήταν το 1909, όταν Σοσιαλιστικό Κόμμα Αμερικής οργάνωσε γυναικεία δράση σε μνήμη της μαζικής διαδήλωσης γυναικών μελών του Διεθνούς Σωματείου Εργατριών Ενδυμάτων* οι οποίες πάλευαν για την καλυτέρευση των άθλιων συνθηκών εργασίας τους. Την επόμενη χρονιά, στο δεύτερο Συνέδριο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς Γυναικών (1910, Κοπεγχάγη) οι συμμετέχουσες όρισαν μια μέρα τον χρόνο αφιερωμένη στις γυναίκες προκειμένου να αυξηθεί η υποστήριξη στους αγώνες για την ψήφο, τα ίσα δικαιώματα στην εργασία, τη συμμετοχή στα κοινά κ.ο.κ..

Διωγμοί των Σουφραζετών στην Αγγλία

    Τα αμέσως επόμενα χρόνια, η μέρα αυτή τηρήθηκε σε διαφορετικές ημερολογιακές μέρες σε αρκετές χώρες, με απεργίες, διαδηλώσεις και εκδηλώσεις πάντα σχετικές με το δικαίωμα στην ψήφο και την εργασία. Το 1914 τις κινητοποιήσεις της ημέρας στο Λονδίνο ακολούθησε η σύλληψη της Sylvia Pankhurst, σημαντικής σουφραζέτας, ενώ στις 8 Μάρτη του 1917, οι διαδηλώσεις για τη μέρα της γυναίκας στην Αγία Πετρούπολη λειτούργησαν ως αρχή των γεγονότων του Φλεβάρη του 1917, αρχή της επανάστασης. 

Η Alexandra Kollontai μιλάει σε πλήθος συγκεντρομέν@ν

   Μετά τη ρώσικη επανάσταση, η Μπολσεβίκα επαναστάτρια Alexandra Kollontai ως Κομισσάρια Κοινωνικής Πρόνοιας, καθιέρωσε τη μέρα της γυναίκας ως επίσημη εθνική εορτή και τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν κι άλλες κομμουνιστικές και σοσιαλιστικές χώρες όπως η επαναστατική Ισπανία (1936) και η Κίνα (1949). Το 1977, τα Ηνωμένα Έθνη καθιέρωσαν την 8η Μάρτη ως μέρα της γυναίκας κι από τότε άρχισαν να την τηρούν ως επίσημη εορτή πολλές δυτικές χώρες.

  Φωτογραφίες από την μεγάλη διαδήλωση που έγινε την ημέρα της ορκωμοσίας του Woodrow Wilson 3 Μαρτίου 1913. Διαδήλωση γυναικών στην Ουάσινγκτον: Μια ιστορική παράδοση από το 1923, με τις σουφραζέτες, στην οποία οι γυναίκες απαιτούσαν δικαίωμα ψήφου. Πάνω από 5.000 Αμερικανοί, άνδρες, γυναίκες και φεμινίστριες από όλη τη χώρα ήρθαν να διαδηλώσουν στην Ουάσινγκτον για τα δικαιώματα των γυναικών.

 

~~~

και ο μαχόμενος Ανδρικός Σεβασμός...

   "...οι άντρες μπορούν να μοιράζονται το βίωμά τους, χωρίς αυτό να πνίγει και ν’ αποσιωπά τα βιώματα των γυναικών. Ακόμη, προτρέπουμε τους άντρες φεμινιστές και συμμάχους να δημιουργούν τους δικούς τους χώρους όπου μπορούν να συζητούν και να μοιράζονται τα βιώματά τους χωρίς αυτές οι κουβέντες να γίνονται εις βάρος άλλων, εξίσου σημαντικών." Αναδημοσίευση από τον ιστορικό ιστότοπο Καμένα Σουτιέν.

 

Απόψε οι "Διάλογοι πάνω στην τρέλα"

 Μαθαίνοντας – Ξεμαθαίνοντας,
Διάλογοι πάνω στην τρέλα

   Ακόμη ένα βήμα προς την χειραφέτηση των Ανθρώπων με Ευαισθησίες: 

   "...Χρειάζεται να δούμε πως οι άνθρωποι είναι ειδικοί για τις ζωές τους καθώς αυτοί είναι φορείς της αλήθειας του βιώματός τους και έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να ζητήσουν και να λάβουν την υποστήριξη που χρειάζονται..."
   Οι "Διάλογοι πάνω στην τρέλα", επανατοποθετούν το νήμα της επιφύλαξης που οφείλουμε να τηρούμε όλοι/ες οι εμπλεκόμενες/οι στην Ψυχική Υγεία προς το αδυσώπητο ισχύον βιοϊατρικό παράδειγμα. Καλούμαστε λοιπόν να παρακολουθήσουμε την συνέχεια αυτής της κριτικής από τους δύο συνεπείς και ιστορικούς φορείς, το "Δίκτυο Ακούγοντας Φωνές Αθήνας" και την "Πρωτοβουλία για ένα Πολύμορφο Κίνημα στην Ψυχική Υγεία"!

   Μεταφέρουμε απόσπασμα του κειμένου από την πρόσκληση της Διημερίδας:

   "... Έχοντας περάσει 13 χρόνια από τη δημιουργία της πρώτης ομάδας αυτοβοήθειας το Μάρτιο του 2010 και 8 χρόνια από την πρώτη συνέλευση της Πρωτοβουλίας ‘Ψ’-, οι δύο συλλογικότητες συστεγάζονται σε μια προσπάθεια να στεγάσουν τα όνειρά τους και να έρθουν πιο κοντά. Κρατώντας η καθεμιά τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά της, την κουλτούρα και τις αρχές της αναζητήσαμε σημεία επικοινωνίας και ήρθαμε πιο κοντά ανοίγοντας συχνά διάλογο και συνδιοργανώνοντας κάποιες εκδηλώσεις. Από αυτή τη συγκατοίκηση προέκυψε και η ανάγκη για μια νέα διημερίδα.

   Μέσα από τις συζητήσεις μας νιώσαμε έμπρακτα την αξία όρων όπως “ειδικός από εμπειρία”, “συνεργατικές κοινότητες μάθησης”, “αλληλεγγύη”, “ανάπτυξη του δυναμικού αυτοβοήθειας’, “αναγνώριση της προσωπικής ευθύνης της ασθένειας και της υγείας”. Κι έτσι όλα αυτά τα χρόνια μεγαλώσαμε γιατί ήρθαμε κοντά ο ένας στην άλλη. Αναγνωρίσαμε πως η μάθηση δεν αποτελεί μια στείρα “ανάγνωση” ενός κόσμου που βρίσκεται κάπου έξω και περιμένει να τον γνωρίσουμε, αλλά “μια αέναη γέννηση ενός κόσμου μέσω της διεργασίας της ζωής..." 

 ~~~

 Η Πολυμεσική Έκθεση

   Η Πολυμεσική Έκθεση «Μαθαίνοντας – Ξεμαθαίνοντας: Διάλογοι πάνω στη τρέλα» μιλά για την ψυχιατρική εμπειρία, την κυρίαρχη γνώση, τη συλλογική δύναμη, το δικαίωμα στον αυτοκαθορισμό και στην πολυφωνία. Ο διάλογος δεν περιορίζεται στον «λόγο» μέσα από παρουσιάσεις αλλά προκύπτει και μέσα από καλλιτεχνικές διεργασίες που συμπυκνώνουν μέσα στην εικόνα το σύγχρονο αφήγημα.      Διάλογοι δημιουργούνται μέσα από κόμικ, εικαστικά, εργόχειρα, ποιήματα, και φωτογραφικά έργα ανθρώπων που έχουν απασχοληθεί γύρω από τα θέματα της διημερίδας, είτε ως δημιουργοί, είτε επιλέγοντας να είναι παρόντες μέσα από τις εικόνες που μοιράζονται.   

   Στην έκθεση συμμετέχουν οι: Λίλιαν Χαριτάκη Άσιμου, Ντία Κουτσογιάννη, Κώστας Μάρκου. Κωνσταντίνα Πουρσανίδου, Αλέξια Οθωναίου, Γιώργος Μπότσος, Ομάδα συγγενών και φίλων του Δικτύου, Νικόλας Περδικάρης, Ελένη Ξυπολήτου, Ελένη Βασιλείου, Κυριάκος Μαυρίδης

Τελικά “μάθηση και ανάπτυξη είναι απλώς οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος”.

 ~~~

 

Το πρόγραμμα της Διημερίδας

Παρασκευή 3 Μαρτίου 2023, 18:00-22:00 &
Σάββατο 4 Μαρτίου 2023, 09:30-17:00

Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων
Ερμού 134

Είσοδος ελεύθερη
με προαιρετική οικονομική ενίσχυση

Αιμοδοσία για τους τραυματίες στα Τέμπη

Έκτακτη αιμοδοσία για τις ανάγκες των τραυματιών στα Τέμπη

Έκτακτες αιμοδοσίες στα δημοτικά ιατρεία και στο νοσοκομείο «ΕΛΠΙΣ» διοργανώνει ο Δήμος Αθηναίων σε συνεργασία με την ΝΥ Αιμοδοσίας του Αρεταίειου Νοσοκομείου, προκειμένου να καλυφθούν άμεσα οι ανάγκες αίματος για τους δεκάδες τραυματίες που νοσηλεύονται στα νοσοκομεία μετά το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη.    Οι πολίτες που θέλουν να βοηθήσουν, δίνοντας αίμα, μπορούν να προσέρχονται:  Πέμπτη 2 Μαρτίου από τις 10:00 π.μ. - 15:00 μμ στα εξής δημοτικά ιατρεία: 1ο Δημοτικό Ιατρείο (Σόλωνος 78) - τηλ. για ραντεβού 2103626587 2ο Δημοτικό Ιατρείο (Φανοσθένους και Φρειδερίκου Σμιθ ,Νέος Κόσμος) Τηλέφωνο για ραντεβού 2109239865 5ο Δημοτικό Ιατρείο (Σαρανταπόρου 4, Πατήσια) – τηλ. για ραντεβού 2102015510

Για το Συλλογικό μας Τραύμα από τα Μνημόνια του Αντώνη Ανδρουλιδάκη*

ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟ ΤΡΑΥΜΑ ΚΑΙ Η ΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΤΟ «ΕΓΩ» ΣΤΟ «ΕΜΕΙΣ»**

   Ελάχιστοι άνθρωποι κατορθώνουν να περάσουν τη ζωή τους, από τη γέννηση μέχρι το θάνατο, χωρίς τη βαθιά γνώση των δυνατοτήτων που απλόχερα μπορεί να προσφέρει ένα τραυματικό γεγονός, αλλάζοντας το τοπίο της ψυχής μας. Είναι τόσες πολλές οι τραυματικές εμπειρίες όλων μας: ο πόλεμος, ο βιασμός, ο αιφνίδιος θάνατος αγαπημένων, τα αυτοκινητικά ατυχήματα, οι σεισμοί, ο εκφοβισμός, η αιμομιξία, η ενδοοικογενειακή βία, ο ρατσισμός, η ομοφοβία, αλλά και οι συνέπειες των Μνημονίων στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, αν μιλήσουμε για τη χώρα μας, και αυτό, είναι μονάχα μια πρόχειρη λίστα, στην καλύτερη περίπτωση. Ακόμα και αν είναι κανείς αρκετά τυχερός για να αποφύγει ένα τραυματικό γεγονός, είναι βέβαιο ότι όλοι μοιραζόμαστε μια αίσθηση για την τρομακτική δύναμη του, που μπορεί να μας αλλάξει τη ζωή.

   Όταν συμβαίνει ένα τραυματικό γεγονός, και αυτό παραμένει ασύνδετο με το υπόλοιπο της ζωής, διανοίγοντας ένα σχίσμα, τα ανέκφραστα τμήματα της μνήμης στοιχειώνουν τον επιζώντα, σαν ένα φάντασμα που είναι εκεί για να υπενθυμίζει τη βλάβη, αλλά και τη ζωή πριν από αυτήν. Και τα Μνημόνια είναι ένας βομβαρδισμός από τέτοια σχίσματα. Κάπως έτσι, το Μνημονιακό Τραύμα γέννησε το δικό του κόσμο, κάπου εκεί δίπλα στον κανονικό κόσμο, εκφράζοντας μια νέα τάξη πραγμάτων στην καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων. Στην απόκοσμη σφαίρα του τραύματος - στο φαντασιωσικό τοπίο του μυαλού μας - ταξιδεύουν οι αποσπασματικές αφηγήσεις αυτού που αποκαλύφθηκε, αλλά και ό,τι απέτυχε να έρθει στην επιφάνεια σε σχέση: με την αποφυγή του κακού, με την αντιμετώπιση του «κακοποιητή», αλλά και την ανάκτηση μιας αίσθησης ασφάλειας. Εδώ, μπορεί να βρει κανείς την γενέτειρα της θλίψης, αλλά και της δημιουργικότητας και της αλληλεγγύης, καθώς επίσης και την προέλευση των τραυματικών ιστοριών, αλλά και τη δυνατότητα διαγραφής τους. Και όλα αυτά, σε μια προσπάθεια για σύνδεση με ό,τι δεν μπορεί πλέον να είναι - ή να γίνει - καθώς το τραύμα απαιτεί το δικό του χώρο.

   Στην πραγματικότητα, το Μνημονιακό Τραύμα διανοίγει ένα «μεταβατικό πεδίο» ανάμεσα στο «Εγώ» και στο «Εμείς». Ανάμεσα στο ατομικό και στο συλλογικό «είναι». Μια ενδιάμεση σφαίρα ανάμεσα στο όνειρο και στην πραγματικότητα. Μια ενδιάμεση περιοχή εμπειρίας ανάμεσα στο αυτό-αναφορικό «πιπίλισμα του δαχτύλου» και στο «παιχνίδι» με τη συλλογικότητα. Ένα μεταβατικό πεδίο ανάμεσα στην εσωτερική υποκειμενική (αντιληπτή) πραγματικότητα και στην εξωτερική «πραγματική» πραγματικότητα. Η κουλτούρα, η τέχνη, η θρησκεία, η φαντασιακή ζωή, η εμπνευσμένη δημιουργία, οι μύχιες σκέψεις και τα καλά κρυμμένα συναισθήματα, ακόμη και οι ιδεολογίες, κατακλύζουν το χώρο αυτό, διευκολύνοντας ή παρεμποδίζοντας τη συγκρότηση του συλλογικού. Πρόκειται, εν τέλει, για το χώρο στον οποίο στηρίζεται - και εντός του οποίου συγκροτείται ή διαλύεται- το «συμβολικό». Το χοντρό παιχνίδι παίζεται εδώ. Κι ίσως πρόκειται γι’ αυτό που ο Gabriel Garcia Marquez ορίζει όταν λέει πως «όλα τα ανθρώπινα πλάσματα έχουν τρεις ζωές: τη δημόσια, την ιδιωτική και τη μυστική».

   Το Τραύμα, όπως και η αναγνώριση του Άλλου, δηλαδή η αναγνώριση της ετερότητας που δεν είναι «εγώ», είναι ένα πλήγμα για τον ναρκισσισμό. Και τα Μνημόνια ήταν ακριβώς αυτό. Ένα πλήγμα για τον ναρκισσισμό μας και την «παντοδυναμία» του. Και τώρα, ύστερα απ’ αυτή την απώλεια, προσπαθούμε τσαλαβουτώντας στα θολά νερά του μεταβατικού χώρου, να γεφυρώσουμε το «εγώ» με το «εμείς». Πλημμυρίζουμε το μεταβατικό χώρο με λογής-λογής μεταβατικά αντικείμενα για να γεφυρώσουμε την απώλεια. Ιδεολογίες και ιδεοληψίες, συλλογικότητες της κακιάς ώρας, μάταιοι έρωτες και «αριστερές» κυβερνήσεις, δεν είναι παρά το «κουβερτάκι» που πιπιλάμε μπας και σωθούμε απ’ την απώλεια. Όπως το «ευρώ», ένα νόμισμα, είναι το «λούτρινο αρκουδάκι» που μασουλάνε τα βρέφη του νεοφιλελευθερισμού.  

   Ο μεταβατικός χώρος είναι ένα στήριγμα, αλλά ταυτόχρονα και ένα εμπόδιο, ανάμεσα στο «εγώ» και στο «μη εγώ». Ένα στήριγμα, αλλά και ένα εμπόδιο ανάμεσα στο υποκείμενο και στο αντικείμενο. Ένα «κάτι» που στηριζόμαστε για να υπάρξουμε ως άτομα, αλλά και ένα κάτι που μπαίνει ανάμεσα στις σχέσεις και τις υποθηκεύει.

  Κι έτσι βάζουμε διαρκώς στη θέση της απώλειας, της έλλειψης, κάτι, για να πούμε ότι δεν λείπει.

  Ο φαντασιωσικός αυτός μεταβατικός κόσμος που άνοιξε το Μνημονιακό Τραύμα, δεν είναι απαραίτητα ένας παθολογικός κόσμος, έτοιμος να καταβροχθίσει ένα, κατά τα λοιπά, υγιές μυαλό. Αντίθετα, μπορεί να είναι μια αντίδραση προσαρμογής στον πραγματικό κοινωνικό κόσμο που αμαυρώθηκε από τη αδυναμία προβλεψιμότητας, τον κίνδυνο, τη σκληρότητα, τη μοναξιά, και τη συνειδητοποίηση της απώλειας και του θανάτου. Σε ένα υγιές περιβάλλον, ο φαντασιωσικός κόσμος του τραύματος μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργική αυτο-έκφραση, καθώς και σε ευφάνταστες λύσεις απέναντι στις απειλές, αλλάζοντας, τόσο τους επιζώντες του τραύματος, όσο και τη συλλογικότητα τους.

   Σε αντίθεση με την ατομοκεντρική κοσμοαντίληψη, που οδηγεί, αλλά και εκτρέφεται από τον  καπιταλισμό, κάθε απειλή για τον καθένα μας μπορεί να είναι μια απειλή για όλους μας. Εμμέσως, όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό είναι αλήθεια. Σαν ανθρώπινο είδος εξελιχθήκαμε για να μπορούμε να «διαβάσουμε» τα συναισθήματα και σ’ αυτά πρέπει να συμπεριλάβουμε τα σημάδια, τα σινιάλα, από τις ανείπωτες ιστορίες του Τραύματος μας. Μια οπτική αρκετά μακριά από μονοσύλλαβες απαντήσεις ή της αίσθησης ότι έχουμε αποξενωθεί από τις εσωτερικές ανησυχίες του απέναντι Άλλου. Ο φαντασιωσικός μεταβατικός κόσμος απαιτεί την ενέργεια και την προσοχή μας για να διατηρηθεί. Και το να αποτραβηχτεί κανείς από τη σύνδεση με τους άλλους, σημαίνει πως η απειλή ήταν συντριπτική, τόσο για την αντίληψη του ατόμου, όσο και για τη δυνατότητα της κοινότητας του να την απορροφήσει.  

  Σε κόσμους, σαν τον αρχαίο ελληνικό, που κατευθύνονταν από τους μύθους και τον κύκλιο τρόπο της ζωής, και όχι από την ψευδαίσθηση μιας αέναης γραμμικής προόδου, εκεί όπου το τραύμα ήταν ταυτόχρονα απειλή καταστροφής αλλά και η πηγή της δημιουργίας, εκεί ακριβώς, το τραύμα είναι μια δύναμη καταστροφική της ζωής, ναι, αλλά και ταυτόχρονα ένα από τα μεγαλύτερα κίνητρα, τόσο για την προσωπική, όσο και για την κοινωνική αλλαγή.

   Η ψυχή, το σώμα μας, οι συλλογικότητες, όπως οι οικολογικές αιχμές από τις οποίες εξαρτώμεθα, είναι κύκλια, τόσο ως προς την ολοκλήρωση, όσο και ως προς την αποσύνθεση τους, είτε μας αρέσει είτε όχι. Αυτή η φυσική ροή έρχεται σε αντίθεση με τις σύγχρονες αντιλήψεις του μοντέρνου πολιτισμού, όπου στόχος είναι η δημιουργία της ιστορίας, με την επικέντρωσή στη γραμμική προοδευτική εξέλιξη. Αλλά ξέρουμε πια, πως ό,τι έρχεται σε επαφή με την πρόοδο, συχνά καταδικάζεται στη σιγή, καταστέλλεται, αρνιέται ή αγνοείται. Ωστόσο, στις ζωντανές, κοινωνικά διασυνδεμένες και σε επαφή με τη φύση συλλογικότητες, το τραύμα δεν αποκλείεται, δεν εξοβελίζεται, ούτε μπαίνει κάτω από το χαλί μιας καψοχαράς. Είναι μέσα στη ζωή και στις πιθανότητες της. Μάλλον, όμως, αυτό είναι ένα Πολιτισμικό τρικ, ένα τέχνασμα, που έχει σαν συνέπεια την πολιτισμική αλλαγή, μαζί βέβαια με τις επιπτώσεις του τραύματος, αλλά και μαζί με τις ιστορίες που λέμε - και που δεν λέμε - για το πώς το Τραύμα μας αλλάζει.

   Έχω μια διαίσθηση: Χωρίς το σώμα - και όσα υπαρξιακά ενσωματώνονται σ΄ αυτό – το τραύμα χάνει τις δυνητικά μετασχηματιστικές του πτυχές. Χωρίς το σώμα οι κινητήρες της αλλαγής, προσωπικής και συλλογικής, εξασθενούν. Υποψιάζομαι μάλιστα ό,τι ο σύγχρονος,  μεταμοντέρνος, πολιτισμός, ο πολιτισμός των «ασώματων υπερδιανοητικοποιημένων κεφαλών», διαιωνίζει αυτό που ορίσαμε προηγούμενα ως μεταβατικό χώρο, αλλά με τα διασπαστικά του χαρακτηριστικά, σαν ένα στάσιμο ψυχολογικό χώρο διαφυγής, αντικαθιστώντας τον πιο εύπλαστο και παροδικό φαντασιωσικό κόσμο που διαμορφώνονταν στις παλαιότερες κοινωνίες του μύθου. Εκεί ακριβώς όπου ο μεταβατικός κόσμος-πεδίο, κατόρθωνε -στις κοινωνίες του μύθου- και προωθούσε την επανένταξη των αισθήσεων του σώματος και της επίγνωσης με την απόσχιση των τραυματικών αναμνήσεων, σήμερα παρατείνεται διαρκώς ένα βαλτώδες ψυχολογικό καταφύγιο.

   Κι αυτό φαίνεται καθαρά, καθώς στη σύγχρονη εποχή, οι μεταβατικοί-διασπαστικοί χώροι είναι μέρος μιας μακράς ιστορίας  πρακτικών αφήγησης που αγνοούν σε μεγάλο βαθμό το σώμα και τη φωνή του. Αιώνες αποκλειστικής έγνοιας και ενασχόλησης με την πρόοδο και την καταστολή των επιπτώσεων τραύματος, πέταξαν την ίδια τη ζωή έξω από τις ιστορίες που διηγούμαστε. Όλο και περισσότερο, οι ιστορίες για το τραύμα αδυνατούν να κινηθούν στο πνεύμα του ακροατή, καθώς και ο ίδιος ο αφηγητής, αποτυγχάνει να ανακτήσει την αίσθηση της ψυχής και την επαφή με το συναίσθημα του. Μοιάζει πολύ με το κατακλυσμό των Twitter feeds, με τις ενημερώσεις στο Facebook, και τα αδρανή blogs που απλά μας κρατούν στο «ρεύμα», χωρίς να απαιτούν και πολύ την εμπλοκή μας. Οι προσπάθειές μας να εξιστορίσουμε το τραύμα με τρόπους που να μετασχηματίζουν τον εαυτό μας και την κοινωνία σκοντάφτουν συχνά σε μια συναισθηματική αποσύνδεση, αν όχι μια κόπωση της συμπόνιας μας, με τέτοιο τρόπο, ώστε μόνο τα πιο τρομακτικά και ιδιόμορφα τραύματα να απολαμβάνουν μια κάποια συναισθηματική αξία. Πρέπει να πνιγούν μερικές χιλιάδες άνθρωποι στη Μεσόγειο ή να μας “διατάξει” το Facebook «je suis κάτι», για να αποδώσουμε μια κάποια συναισθηματική αξία στο γεγονός και αν.

   Μπορούμε, τελικά, να θεραπεύσουμε το Μνημονιακό τραύμα; Μπορούμε να μάθουμε από αυτό; Μπορούμε να αλλάξουμε εξ’ αιτίας του; Και όλα αυτά είναι εφικτά χωρίς την επίγνωση για το πώς το ίδιο το σώμα μας υποφέρει από τις επιπτώσεις του;

   Το σώμα είναι ανεξάντλητη πηγή για τα συναισθήματα και η αλεξιθυμία μας οφείλεται, σ’ ένα βαθμό, σε αυτή την αποσύνδεση από το ίδιο το σώμα μας. Για να ξεπεραστεί ο διασπαστικός-μεταβατικός χώρος, όταν ο αντίκτυπος του τραύματος απορρίπτεται ή αγνοείται, πρέπει ό,τι φανταζόμαστε και ό,τι θυμόμαστε να επανασυνδεθεί με τα έντονα συναισθήματα που οδήγησαν στην απόσχιση της μνήμης και στην αρχική υποχώρηση από την πραγματικότητα. Αλλά αυτό σημαίνει, επανασύνδεση με το σώμα μας. Όταν αγνοούμε το ρόλο του σώματος στην ψυχολογική απελπισία, κινδυνεύουμε να χάσουμε πανάρχαιες πρακτικές για τη μετατροπή της ταλαιπωρίας σε ουσιαστική αλλαγή και σε μια ανανεωμένη αίσθηση του ανήκειν. Αντί ο φαντασιωσικός-μεταβατικός κόσμος να γίνει καταλύτης για την προσωπική και συλλογική μας ανάπτυξη, κινδυνεύει να γίνει η συνήθης αναβολή της καταδίκης μας, που συνεχώς θα αμφιταλαντεύεται μεταξύ του συναισθηματικού συγκλονισμού και του συναισθηματικού ακρωτηριασμού. Βέβαια, πάντα στους διασπαστικούς-φαντασιωσικούς-μεταβατικούς κόσμους, υπάρχει μια κάποια δυνατότητα διαφυγής από τη δυστυχία. Το μεταβατικό πεδίο γίνεται μια «καβάντζα του κερατά». Αλλά, αυτό συμβαίνει επειδή εξ’ αρχής αμφιβάλλουμε για το κατά πόσο εφικτή είναι μια αλλαγή.

   Κάπως έτσι, η παρατεταμένη φυγή στο μεταβατικό φαντασιωσικό πεδίο είναι πλέον μια σοβαρή απειλή για την ίδια την ικανότητά μας να αισθανόμαστε. Η απάθεια και ο φόβος απέναντι στην ελπίδα απειλεί να γίνει το νέο πρότυπο, μαζί με μια υποτίμηση της ζωής, της οποίας το σώμα είναι το πιο απτό σύμβολο. Μόνο που αυτό, είναι η κεντρική στόχευση του Συστήματος. 

 

    Υ.Γ. Αναρωτιέμαι τι θα γινόταν αν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έστηναν έναν κυκλοτερό χορό, σώμα με σώμα, αγκαλιά με αγκαλιά, σε κάθε πλατεία της χώρας, σ’ ένα ελληνικό πανηγύρι, ενάντια στο Μνημονιακό Τραύμα, που θα διαρκούσε κάτι παραπάνω από μια 24ωρη απεργία.

 

 

 ~~~

 

*Ο Αντώνης Ανδρουλιδάκης είναι μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της ΚΟΦιΨΥ.

**Απόσπασμα από το βιβλίο του Αντώνη Ανδρουλιδάκη με τίτλο «ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ»